Het RIVM is een instituut waar wetenschap beoefend wordt. Daar is veel wetenschappelijke kennis samengebracht om Nederland de best mogelijke adviezen te geven over ziekten en te volgen strategieën om die te bestrijden.
Die RIVM adviezen moeten dienen als een onderdeel van de besluitvorming door kabinet en parlement. Maar bovenal moeten zij wetenschappelijk verantwoord, onderbouwd en correct zijn. Daar moet heel Nederland op kunnen vertrouwen.
Wetenschap
En daar wringt het. Het RIVM is niet op deze wereld om vast te stellen of er voldoende mondkapjes op voorraad zijn in Nederland. Het RIVM is ook niet ingehuurd om mondkapjes in te kopen in China of om ze door DSM te laten fabriceren. Het RIVM heeft één taak. Een advies te geven dat helder, duidelijk, inzichtelijk, transparant en betrouwbaar is, uitsluitend gebaseerd op WETENSCHAP.
Irritatie
Maandenlang voedde het RIVM de twijfel aan het advies over mondkapjes. Hoe vaak zagen we niet een geïrriteerde Jaap van Dissel als hij weer uitlegde dat die mondkapjes geen enkele bescherming boden en daarom absoluut niet gebruikt moesten worden in verzorgingshuizen.
Je boerenverstand zegt je immers dat een mondkapje de virusdeeltjes tegen houdt. Zelfs een zakdoek doet dat, durf ik te beweren. Misschien weinig, maar alles is beter dan niets. Dus je twijfelt. Maar Van Dissel sprak dit met kracht tegen.
Hier en daar werd regelmatig gevraagd of hij dat standpunt uit droeg omdat de mondkapjes er niet waren. “Nee, nee, nee” :riepen Rutte, de Jonge en Van Dissel in koor. Schaarste was niet de reden dat het RIVM advies was om ze niet te gebruiken.
Tot!! Tot? Tot het openbaar vervoer werd vrij gegeven. Plotseling werd door het RIVM wel aangeraden mondkapjes te gaan dragen in het OV. Hè, die zijn toch slecht? Ze doen toch niets? Waarom zou je ze dan voor doen?
Dekmantel
Als klap op de vuurpijl maakte Nieuwsuur gisteren en vanavond bekend dat het advies van het RIVM in maart en april om geen mondkapjes te dragen in verzorgingshuizen wel degelijk was ingegeven als dekmantel voor het gebrek aan mondkapjes. Stilletjes werd het advies tegen mondkapjes vorige maand uit de richtlijn gehaald. Ze mochten dus wél. Maar dat werd aan niemand verteld.
Daar zit geen spatje wetenschap aan. Het RIVM gaf dus een politiek advies zonder enige wetenschappelijke onderbouwing, waarmee medewerkers in de zorg in gevaar werden gebracht. En ze deden dat met de rugdekking van het kabinet dat het “advies” van het RIVM keer op keer ten tonele voerde en zelfs “heilig” verklaarde.
Rolverdeling
Het RIVM had moeten adviseren om mondkapjes te gebruiken. Punt! Waarna het aan de politiek was geweest om uit te leggen dat ze er niet waren, maar dat er alles aan gedaan werd om ze in te kopen. Dat is de rolverdeling. Het wordt heel griezelig als wetenschappelijke instituten hun adviezen aanpassen aan de wensen van de politiek. En als zo’n instituut dan ook nog afwijkende wetenschappelijke onderzoeken die serieus lijken, mordicus afwijst, dan biedt dat ook weinig vertrouwen.
Dat advies van het RIVM was een aanslag op de wetenschap en het vertrouwen in dat instituut. Dat had niet mogen gebeuren. En nu krijgen ze terechte kritiek.
(Ik wilde schrijven “nu krijgen ze de Zwarte Piet”, maar het gebruik van deze uitdrukking blijkt tegenwoordig ook niet van gevaar ontbloot.)
PS.
In Buitenhof van zondag 20 september gaf Roel Coutinho, de voorganger van Jaap van Dissel zijn oordeel over deze kwestie.
https://www.rivm.nl/sites/default/files/2020-05/Toepassing%20van%20niet-medische%20mondneusmaskers%20in%20openbare%20ruimten.pdf
In deze publicatie van het RIVM d.d. 4 mei krijg ik toch sterk de indruk dat de prangende vraag over de werkzaamheid van ‘mondlapjes’ van diverse zijden belicht wordt, waarbij de beschikbaarheid verder niet van belang was. Wat m.i. wel een rol speelde in het begin van de pandemie en de indertijd totale onbekendheid van het grote publiek met virale infecties en aerosolen was dat het gevoel van schijnveiligheid de opvolging van de échte preventiemaatregelen (afstand, afstand, afstand) zou afzwakken.
Dat dit nog steeds een terechte vrees is blijkt wel als je je een paar uur in het openbaar vervoer ophoudt: iedereen doet maar wat met die half afgezakte lapjes: op de kin, aan één oor, onder de neus en vooral: er constant met de handen aan zitten te friemelen…..
Het was een komische farce op de boot naar Terschelling, vorige week!
Tot tegenstelling van uw schrijven heb ik het volste vertrouwen in het RIVM en onze overheid zeker in vergelijking met onze zuidelijke landen zoals Spanje, Italië , Frankrijk en ja achteraf weten we het allemaal beter.
Er zijn complete volksstammen die achter complotdenkers aan hollen zoals die gesjeesde dansen Dhr. Engel, Lange Frans, Maurice de Hond en als klap op de vuurpijl Robert Jensen.
Mijn advies aan alle lezers heb vertrouwen in uw Overheid.
M.W. Berghuis
Voor alle duidelijkheid, ik schreef niet over graancirkels, 5G, Bill Gates en andere obscure onderwerpen van welke complotdenker dan ook. Ik schreef uitsluitend over het onwetenschappelijke advies van het RIVM over mondkapjes ingegeven door schaarste.
Rik Jungmann