Op de laatste gemeenteraadsvergadering van Wijdemeren stemde de oppositie (DLP en PvdA/GroenLinks) tegen een voorstel van het college over een dorpenbeleid. Hun voornaamste overweging: het voorstel laat de mogelijkheid open om de verschillende kernen een eigen dorpsraad te geven. En men zag een dorpsraad niet zitten.
Ik had daar alle begrip voor, want wat moet je met een dorpsraad als je in de gemeenteraad al raadsleden hebt die uit de verschillende kernen komen. Sindsdien heb ik een hoogst interessant artikel van Caroline de Gruyter in de NRC gelezen over participatieve democratie.
Zij noemt een heel stel voorbeelden in o.a. België, Frankrijk, Ierland en Polen waar een ‘burgerraad’ een oplossing heeft bedacht voor problemen die de gekozen volksvertegenwoordigers niet op konden lossen. Die burgerraden waren samengesteld door middel van loting, een systeem dat kennelijk al in het oude Athene gebruikt werd. Het mooiste voorbeeld vond ik hoe in Ierland een burgerraad van 99 mensen die hun plaats via een loting gekregen hadden plus één onafhankelijke rechter er na maandenlange beraadslagingen in was geslaagd om het totaal vastgelopen debat over abortus vlot te trekken. Zij kwamen met een wetswijziging die vervolgens met ruime meerderheid door het parlement werd aangenomen.
Caroline de Gruyter zet het systeem van een ‘raad’ met ingelote burgers tegenover het gebruik van een referendum, en noemt zinnige redenen om aan de eerste optie de voorkeur te geven. Het zou interessant zijn om daar het ‘burgerpanel’ naast te leggen dat in Wijdemeren gebruikt wordt. Daarbij reageren zo’n 400 burgers een à twee keer per jaar via internet op verschillende zaken die de gemeente belangrijk vindt. De leden daarvan zijn zeker niet ‘random’ gekozen; zo zijn jongeren ondervertegenwoordigd. De panelleden moeten vaak met een eenvoudig ja of nee antwoorden, ook bij complexe zaken waar, zoals het Brexit referendum heeft aangetoond, dat absoluut niet werkt.
Op de gemeenteraadsvergadering stelde Olivier Goetheer (DLP) terecht de vraag waar het dorpenbeleid een oplossing voor was. Daar kwam natuurlijk geen antwoord op, want er is geen probleem ten aanzien van de dorpen. Omdat zo’n burgerraad kennelijk het beste werkt als er een specifiek probleem is waar de gekozen volksvertegenwoordigers niet uitkomen (zoals het abortusprobleem in Ierland), moet je je afvragen of zoiets in Wijdemeren zin heeft. Maar het artikel van Caroline de Gruyter zou ons allen aan het denken moeten zetten over de rol van burgerparticipatie.