Op 25 mei jl. constateerde de Raad van State over de veiligheidsregio’s: “Op dat niveau is de democratische controle op dit moment echter zeer beperkt.” In feite vindt die controle dusver helemaal niet plaats.
Onder crisis omstandigheden wordt de GRIP structuur toegepast waarmee bevoegdheden en verantwoordelijkheden worden bepaald. Op dit moment werken wij onder GRIP4. “Dan gaat het om situaties waarin de ramp of crisis de grenzen van een gemeente overstijgt (of als de betreffende gemeente de situatie niet alleen aankan). In zo’n situatie, zo is in de wet bepaald, krijgt de voorzitter van de veiligheidsregio de leiding en wordt er een regionaal beleidsteam (RBT) gevormd.”
Onder normale omstandigheden is het instellen van een noodverordening de bevoegdheid van de betreffende burgemeester (die uiteindelijk verantwoording aflegt aan de gemeenteraad). Onder GRIP4 omstandigheden verschuift deze bevoegdheid naar de voorzitter van de veiligheidsregio, in ons geval Pieter Broertjes, die ook het Dagelijks Bestuur van de veiligheidsregio voorzit, tezamen met de burgemeesters van Blaricum en Weesp. Onze burgemeester is ex officio lid van het Algemeen maar niet van het Dagelijks Bestuur.
De veiligheidsregio vaardigt de noodverordening uit die bepaalt welke beperkingen aan de burger worden opgelegd. Gebleken is dat hiermee een groot aantal basale grondrechten worden beperkt. Ook dat is geregeld in de (Grond)wet en in specifieke omstandigheden toegestaan. Een acuut gevaar voor de volksgezondheid, zoals het Corona virus, valt onder deze omstandigheden.
Die legitieme beperkingen moeten echter voldoen aan proportionaliteit en democratische controle. Over proportionaliteit zijn eindeloze discussies te voeren (waren de ter bescherming tegen Covid-19 genomen maatregelen proportioneel?) en de versoepelingen van de beperkingen zijn wellicht ingegeven door deze proportionaliteitseis. De democratische controle echter is een vast gegeven – en die is er niet.
De acute fase van de crisis is voorbij (stelt ook de RvS) en dus moet er nu gelegenheid zijn voor democratische controle. De gemeenteraad van Wijdemeren dient nu dit onderwerp op te pakken en de burgemeester verantwoording te laten afleggen. Welke politieke partij neemt het voortouw?