Wethouder Rosalie van Rijn stelde in de raad van 15 december dat er met begrip en souplesse wordt opgetreden binnen de kaders van de participatiewet. Maar voor je het weet schuif je de schuldhulpverlening in als je niet oppast.
Tip. Onderaan dit artikel staat een aantal relevante links. Ook staat daar een aanvulling: 5 jaar wachten op schuldhulpverlening.
Hoofdstuk 1, de motie van Myriam Kooij (D66)
In de verlenging van de laatste gemeenteraadsvergadering van dit jaar op 15 december, diende Nanne Roosenschoon namens D66 een motie in om giften aan bijstandsgerechtigden niet voor 100% af te trekken, maar een gift ook echt een gift te laten zijn binnen grenzen. Een sympathiek voorstel.
In de participatiewet staat dat een bijstandsgerechtigde het aan de gemeente moet melden als hij of zij steun van derden krijgt in enige vorm. De waarde van die steun wordt afgetrokken van de uit te keren bijstand. Per saldo wordt de persoon in kwestie er dus geen cent beter op. Niet melden levert een navordering op plus een boete van 50% van het na te vorderen bedrag.
Met de motie “Laat een gift in deze tijd een gift mogen zijn” wilde D66 bereiken dat een bijstandsgerechtigde wél in beperkte mate extra steun van derden mag krijgen zonder dat die meteen in mindering gebracht wordt op de uitkering. Het voorwerk voor de motie werd gedaan door Myriam Kooij, fractieassistent van D66. Een dergelijke motie is in andere gemeenten al aangenomen of in procedure. (Bijv. Utrecht, Zeist en Utrechtse Heuvelrug.)
Wij zijn al soepel
Op 15 december vond de verlenging van de raad van 10 december plaats waarin de motie werd besproken en in stemming gebracht. Wethouder Rosalie van Rijn (CDA) opende plagerig: “Ik zal maar niet gaan noemen welke gemeenten deze motie niet hebben aangenomen!”. Verder verklaarde de wethouder dat de motie in feite beschrijft wat er nu al met steun en bijstand gedaan mag worden binnen de participatiewet. Die mogelijkheden in de pers melden voor iedereen achtte zij “gevaarlijk”. En, “de motie lost niets op want wij zijn al soepel”.
Patricia IJsbrandij (DorpsBelangen) verklaarde dat zij andere dingen hoort in het dorp. Bijv. iemand die een probleem had gekregen met de gemeente, omdat een Opa een jas aan zijn kleinzoon had geschonken. Dat soort verhalen verwees Rosalie van Rijn naar het rijk de fabelen. “Als er zich zoiets voordoet, dan komen ze maar bij mij.” Zij wees Patricia Sijbrandij terecht: “Dat van die Opa en die jas moet u niet zo in het openbaar zeggen, want dat soort dingen doen wij niet!”
Complex en moeilijk
Bij de stemming bleek dat de meningen zeer verdeeld waren. Patricia Sijbrandij (DB) was gaan twijfelen door het betoog van de wethouder, maar steunde de motie toch. Michiel van Balen (VVD): “Gehoord dat de wethouder zegt dat de motie niets verandert, stemmen wij voor.” Dat bleek later niet zo uit te pakken want Sieta Vermeulen (ook VVD) ging haar eigen weg en stemde tegen de motie. Gert Zagt (DLP) werd overtuigd door de wethouder. Ook al omdat die had gezegd dat Wijdemeren helemaal niet hard met de bijstandsgerechtigden om gaat. Geen steun van DLP. Barry Rooimans (CDA) vond het allemaal te erg complex en moeilijk. Publiceren vond zij een slecht idee. Het CDA zou tegen stemmen. Ram Lachman (PvdA/GL) moest even schorsen om te overleggen (?). Zijn fractie zou voor de motie stemmen.
De stemmen staakten, omdat Sorrel Hidding (VVD) afwezig was. Het werd 9 – 9, dus er wordt in de volgende raad weer over gestemd.
Voor de motie stemden: D66 (2), PvdA/GL (2), DorpsBelangen (4) en Michiel van Balen (VVD).
Tegen de motie stemden: CDA (4), De Lokale Partij (4) en Sieta Vermeulen (VVD).
Lees ook deze uitleg op de NOS website.
Hoofdstuk 2, de zaak Mevrouw X
Wijdemeren gaat helemaal niet soepel en met begrip om met bijstandsgerechtigden zo bleek gisteren op www.schuldinfo.nl .
Op 27 december 2020 publiceerde André Moerman op zijn website www.schuldinfo.nl het relaas van een inwoonster van Wijdemeren. Wij noemen haar mevrouw X. Zij zit al sinds 16 december 2015 in de bijstand en krijgt wat steun van haar moeder, die het ook niet breed heeft met AOW en een klein pensioentje. Die steun bestaat er uit dat de moeder van mevrouw X regelmatig boodschappen voor haar doet en haar die boodschappen schenkt.
Nu moet iemand die bijstand ontvangt aan de gemeente melden als hij of zij steun ontvangt financieel of, zoals hier, in natura. Dat deed mevrouw X niet. Naar aanleiding van een signaal van het Inlichtingenbureau liet de gemeente onderzoek doen naar haar leefsituatie. De conclusie was dat mevrouw X had verzuimd om aan de gemeente te melden dat haar moeder regelmatig boodschappen aan haar gaf.
Albert Heijn? Hoe kan dat?
De zaak liep daarna uit de hand. Op 4 mei 2019 verklaart mevrouw X dat haar moeder de boodschappen bij Lidl doet. Ze krijgt per week ongeveer 50 euro aan boodschappen van haar moeder. Kennelijk gaat de gemeente verder graven, want op 21 juni wordt vastgesteld dat er ook verpakkingen van Albert Heijn in het huis van mevrouw X aangetroffen zijn. Mevrouw X legt uit dat haar moeder ook op de koopjes let en dus soms ook naar Albert Heijn gaat, ook voor verzorgingsproducten.
De gemeente Wijdemeren heeft naar aanleiding van het onderzoek over de periode van 16 december 2015 tot en met 30 november 2018 bruto € 7.039,65 teruggevorderd (berekend volgens de Nibudnorm voor de dagelijkse boodschappen zijnde € 6,41 per dag).
Mevrouw X maakt bezwaar. Dat wordt afgewezen. Vervolgens gaat zij in beroep naar de Rechtbank Midden Nederland, die oordeelt dat Wijdemeren de wet correct heeft toegepast. Bovendien vindt de Rechtbank dat er mogelijk verzachtende omstandigheden zijn, maar dat die (helaas) niet in de zaak zijn aangebracht. Het beroep van Mevrouw X wordt ongegrond verklaard.
€ 7.000 Terugvordering + € 3.500 Boete
Het gevolg? Zij moet de gemeente Wijdemeren ruim € 7.000 betalen en, omdat dat in de participatiewet staat, krijgt ze een boete van 50% van de terugvordering, ofwel € 3.500. Tezamen moet zij dus € 10.500 betalen aan Wijdemeren omdat zij niet meldde dat zij boodschappen van haar moeder kreeg. De rechter zond mevrouw X met dit vonnis linea recta de schuldhulpverlening in, want van de bijstand betaal je zo’n bedrag niet gemakkelijk terug, als je dat überhaupt ooit kan..
Wat ik er van vind
Juridisch mag het dan allemaal kloppen en waterdicht zijn, maar…
Op het gemeentehuis
Het ging op Rading 1, het gemeentehuis van Wijdemeren al de verkeerde kant op.
Waarom niet in overleg met Mevrouw X gaan als zij bezwaar maakt. Rechtszaken zijn duur en leiden vaak tot een negatief resultaat. (Dat heeft de revindicatie indertijd ook geleerd.) Is het nou echt nodig om als sociale speurneus onderscheid te maken tussen verpakkingen van Lidl en Albert Heijn. Als je het dan toch op een rechtszaak laat aankomen als gemeente, dan kan je vooraf al zien wat de uitkomst zal zijn als je wint. De aangeklaagde burger verliest de zaak en moet een enorm bedrag aan de gemeente betalen. Die burger heeft dat niet. Bovenop de kosten van de rechtszaak komen kosten voor schuldhulpverlening gedurende vele jaren. Veel duurder dan de terugvordering en de boete. In zo’n geval beter ten halve gekeerd, dan te hele gedwaald.
Aanvulling 30-12-2020:
Dr. Nadja Jungmann (Lector Schulden en Incasso Hogeschool Utrecht) wees op het volgende. Omdat Mevrouw X volgens de gemeente de fout is ingegaan krijgt zij het stempel fraudeur. Dat betekent dat zij vijf jaar moet wachten voor zij de schuldhulpverlening in mag. Zij zit dus echt compleet klem. In de bijstand, € 10.500 terugbetalen en vijf jaar wachten op schuldhulpverlening. Het is een ziek systeem!
Bij de rechter
Bij de rechter ging het ook niet lekker. Die moet redelijkheid, billijkheid en behoorlijk bestuur afwegen (AWB) naast de belangen van de gemeente. Is het redelijk en billijk om voor de boodschappen van de moeder, betaald met haar AOW, gedurende drie jaar van mevrouw X € 7.000 terug te vorderen, haar een boete van € 3.500 op te leggen en haar zo compleet aan de bedelstok te brengen? Nee dat is niet redelijk en billijk. (Bovendien is dat geld dan eigenlijk van de moeder en niet van Wijdemeren, maar dat terzijde.)
De Kindertoeslagaffaire dringt zich op
De overeenkomsten met de kindertoeslagaffaire zijn treffend. Het vergrijp, het niet melden van de boodschappen, is gering. De burger wordt direct beschuldigd van fraude. De straf is buiten proporties, maar juridisch piekfijn in orde. Geen speld tussen te krijgen. Toch ontstaat er groot onrecht omdat de overheid een soort georganiseerd wantrouwen hanteert en daar zware sancties op zet.
Het is goed dat er toezicht is op het verstrekken van bijstand. En natuurlijk hoeft de gemeente geen bijstand te verstrekken aan iemand die prima op eigen benen kan staan of die zodanige steun van familie e.d. krijgt dat bijstand niet nodig is. Uit het verslag in Schuldinfo.nl blijkt absoluut niet daar daar in dit geval sprake van is.
Het is te hopen dat rest van de raad in januari ook voor de motie stemt, al was het maar als verlate Kerstgedachte.
Ik wens u een goed jaareinde en een gelukkig en gezond 2021.
Rik Jungmann
Foto’s: Douwe van Essen
Links
De D66 motie
Het artikel van André Moerman op Schuldinfo.nl
De raadsvergadering en de stemming
NOS.nl, Vrouw met bijstand krijgt boodschappen, 7000 euro teruggevorderd
Joop, Bijstand gekort omdat moeder boodschappen schonk
Hoe zijn de regels en wetten (NOS)?
Duizenden euro’s terugbetalen om gratis boodschappen? (NOS)
Eénvandaag! Wethouder Linda Voortman Utrecht (GL)
Zakgeld kinderen moest terug (NOS)
Terugbetalen Landelijk Probleem (Binn. Bestuur)
Amsterdam, € 1.200 p.j. vrijstelling van steun en giften.
Kamervragen verzameld op www.schuldinfo.nl
4 jan. Reactie van gemeente Wijdemeren
21 januari 2021 College blijft bij besluit over terugvordering bijstand.
En vele anderen, apps, tweets, etc.
Een sigaar uit eigen doos
____________________________________
Geachte heer Jungmann,
Ik heb uw artikel gelezen op Rading Nul “Is dit mijn Wijdemeren?”. De motie, die genoemd wordt in uw artikel, roept het college op, binnen de mogelijkheden van de Participatiewet, vrij te besteden giften voor bijstandsgerechtigden mogelijk te maken, tot een maximumbedrag op jaarbasis van de voor de bijstandsgerechtigde maandnorm, zonder daarbij gekort te worden op hun bijstandsuitkering.
De wethouder heeft in de raadsvergadering aangeven dat waar de motie toe oproept, al reeds uitvoering aan wordt gegeven.
Akkoord gaan met de motie en publicatie van deze motie zou bijstandsgerechtigden blij maken met een dode mus.
Dientengevolge zou het een actie zijn uitsluitend voor de politieke bühne.
Dat heeft mij doen besluiten tegen de motie te stemmen.
Mevr. Barry Rooimans
CDA raadslid Wijdemeren
29 december 2020
Geachte mevrouw Rooimans,
Het is begrijpelijk dat u uw wethouder steunt maar dat is tegen beter weten in, zeker als u weet dat de motie zelfs door Utrecht en andere gemeenten is overgenomen. Het zal het CDA sieren om alsnog de motie van D66 te steunen met wellicht wat aanpassingen zodat het CDA er wel mee kan instemmen .
Mvgr
M.Berghuis
Je ziet regelmatig bij diverse marktplaats sites gratis voor iemand die het echt nodig heeft. Hoe zit dat degene die het krijgt moet dat opgeven als die in de bijstand zit. Vermeld de goede gever dit niet is die dan strafbaar wegens het aanzetten tot een strafbaar feit? Moet deze schenking dan vergezeld gaan dat het gratis is gegeven?
Voer voor psychologen en wetgevers in ons overgeorganiseerde landje
Dag Johan, het is heel simpel. De gever hoeft niets te doen. De bijstandsgerechtigde moet de waarde opgeven van datgene wat hij/zij ontvangt. Die waarde is de echte waarde, ook al ontving hij/zij het gratis.
Heeft de gemeente een vrijstellingsbeleid zoals Amsterdam (1.200 per jaar) dan geldt dat. Heeft de gemeente geen vrijstellingsbeleid, dan geldt “souplesse”, al schijnen er wel regels te zijn die de wethouder echter niet wil publiceren, zoals ze in de raad verklaarde.
Dit akkefietje deed me denken aan iemand die ik aan betaald werk hielp. Ik was nooit van plan om haar case in de spotlights te zetten tot nu ! Zij stopte met werken om haar stervende moeder bij te staan. Zij stierf en toen kreeg deze lieve dochter te maken met sociale zaken Wijdemeren. Ze had geen inkomen en vroeg bijstand aan. Geweigerd, want ze had een (deel van) het ouderlijk huis geërfd. Dat was niet zo, want er liep nog een rechtzaak tegen haar stiefbroers over de erfenis van haar overleden vader. Rechtzaak tegen Wijdemeren verloren. kreeg zelfs geen bijzondere bijstand. In een uur kennismaken sprak ze vooral over uit het leven stappen. Met hulp van een Hilversumse predikant, de voorzitter van de Hilversumse cliëntenraad Sociaal Plein werd ze binnen de kortste keren geholpen om het huis te verkopen, ingeschreven te worden bij de Voedselbank Hilversum en aan een leuke parttime baan. Ze had weer te eten en zin in het leven. Daarna is de voorzitter cliëntenraad sociale zaken Wijdemeren erbij betrokken geraakt. Geen idee of dit heeft geleid tot excuses, alsnog al dan niet bijstand. Mijn werk zat erop als gratis re-integratiecoach voor noodgevallen. Weet de raad van dit soort gevallen? Overigens is de motie van D66 landelijk verspreid via Code Oranje met veel bijval!
Ik las het stuk net op teletekst, kende deze site niet. Het geheel roept een aantal vragen bij mij op.
1. Een ouder mag haar kind jaarlijks een bedrag belastingvrij schenken, maar wanneer je een uitkering hebt zegt de gemeente dus als een rupsje nooit genoeg: Geef maar hier.
2. Deze mevrouw kreeg boodschappen van haar moeder, andere mensen krijgen weer boodschappen van de voedselbank, waar zit het verschil? Dat deze mevrouw zelf nog kan bepalen wat ze wil eten en geen gebruik maakt van de voedselbank, zodat er daar weer meer over is voor andere mensen die het meer nodig hebben siert haar juist.
3. Hoe zit het wanneer deze mevrouw iedere dag bij haar moeder gaat eten? Heeft ze die boodschappen ook niet nodig en de gemeente zal geen verpakkingen in haar huis vinden. Ze kan dat bijvoorbeeld doen onder het mom van alfahulp.
Kortom, er zit veel scheef in deze zaak.
(Naam van de inzender bekend bij de redacteur.)