Op onderzoeksplatform Follow The Money publiceert Theo Dersjant een serie van vier artikelen over de openbaarheid in Nederland en dan in het bijzonder de openbaarheid van Bezwaar maken, de rol van de Bezwarencommissie en de openbaarheid van de agenda van die commissies. Als je dat leest is het droevig gesteld met die kant van gemeenten en gemeentebesturen.
The winner is Terschelling
Laten we beginnen met het goede nieuws. De gemeente Terschelling is de beste in Nederland op dit gebied. De agenda van de bezwarencommissie met de bijbehorende stukken wordt vooraf gepubliceerd en de commissie is openbaar. Het slechte nieuws komt uit de gemeente Stein in Limburg, waar niets op de website staat over bezwaar maken en er ook geen bezwarencommissie was. Tot Follow The Money er herhaaldelijk naar vroeg in een WOB verzoek en er zowaar wat later wèl een bezwarencommissie geïnstalleerd bleek.
Een citaat uit deel 1 van de serie artikelen:
“Theo Dersjant deed voor Follow the Money onderzoek naar de bezwaarschriftprocedures op lokaal en regionaal niveau: bij gemeenten, provincies, waterschappen. De uitkomsten zijn zorgwekkend. Bezwaarschriftencommissies opereren als neprechters; van transparante besluitvorming is geen sprake; de klagende burger wordt nauwelijks gehoord en krijgt zelden gelijk.”
Zo de toon is gezet!
Waterschap Scheldestromen
Theo Dersjant dient een WOB verzoek in bij het Waterschap Scheldestromen. Hij ontvangt documenten waarin nogal wat is weggelakt. Daar maakt hij bezwaar tegen. Na drie maanden is er een openbare hoorzitting over zijn bezwaar. Hij is wat te vroeg in het immense kantoor voor de behandeling van zijn bezwaar, maar wil doorlopen naar de ruimte waar de hoorzitting gehouden wordt omdat die vergadering, volgens de website, openbaar is. Een beveiliger weigert hem de toegang. Op zijn telefoon zoekt hij het op de website op. De beveiliger aarzelt, maar laat hem toch niet toe. Hoe het afloopt staat in het artikel. Tijdens de behandeling van zijn bezwaar legt hij de kwestie van de openbaarheid voorvaan de voorzitter. Die is niet geïnteresseerd in de openbaarheid. “De beveiliger deed gewoon zijn werk.”
Dit stukje is exemplarisch voor hoe het vrijwel overal gesteld is met de openbaarheid van bezwaarprocedures en bezwarencommissies, zoals blijkt uit het onderzoek van websites van 385 gemeenten, waterschappen en provincies. Van allemaal heeft Theo Dersjant de websites uitgeplozen.
- Staat er überhaupt op dat zittingen van bezwarencommissies openbaar zijn?
- Staat er op wanneer ze vergaderen?
- Is er een jaaragenda?
- Is er een agenda voor de eerstvolgende bijeenkomst?
En nog veel meer vragen die hij zich stelt.
In deel 2 van de serie, die vandaag uitkwam, staat een kaartje van Nederland. Op dat kaartje zijn de gemeenten groen die op de website melden dat de bezwarencommissie openbaar is. Wijdemeren is rood, waarmee we ons bevinden in het gezelschap van veel gemeenten, provincies en waterschappen.
Het onderzoek staat vol met nuttige tips en gevonden tekortkomingen in de bezwaarprocedures, over de leden van de bezwarencommissies en over de adviezen die de commissies geven.
Wie beslist over uw bezwaar
Veronderstel u maakt bezwaar tegen de bouw van een huis tegenover u. U wordt uitgenodigd om voor de bezwarencommissie te verschijnen. Dan is het nuttig om te weten dat in die commissie niet iemand zit die bijv. een bedrijf heeft dat dat huis wil gaan bouwen. Met andere woorden U wilt weten wie daar tegenover u zitten en welke nevenfuncties zij hebben om belangenverstrengeling uit te sluiten.
Nog één citaat:
“Ook opvallend: leden van bezwaarschriftencommissies worden geacht onafhankelijk te zijn. Maar dat blijkt al helemaal oncontroleerbaar. Slechts een handvol van de 352 gemeenten publiceert gegevens over de nevenactiviteiten van commissieleden. Op websites van provincies en waterschappen is daarover totaal niets te vinden.”
Om kort te gaan, werk aan de winkel en zeer nuttige leesstof voor college en raad, waarbij de raad ook bij zichzelf te rade moet gaan of de burger goed geholpen wordt om uit te vinden bij wie en waar hij moet zijn om überhaupt een bezwaarprocedure te starten.