Rookvrij

Op Twitter kwam een foto voorbij van een speelplek in Nederhorst den Berg die officieel rookvrij werd verklaard door wethouder Rosalie van Rijn. Hoe officieel is dat?

Niet dus. De uitspraak in de tweet  lijkt op wat in de taalwetenschap ‘declaratieve taalhandeling’ heet, een merkwaardig fenomeen waarbij je door iets te zeggen de werkelijkheid verandert. Een bekend voorbeeld is de uitspraak van een trouwambtenaar: “Hierbij verklaar ik u man en vrouw”. Het uitspreken van die zin verandert de realiteit. Mensen zijn dan ineens formeel getrouwd, met alles erop en eraan. Je hebt het ook bij uitingen als: “U bent op staande voet ontslagen” en “ik doop u in de naam van …”. In al die gevallen is ‘de werklijkheid’ na het zeggen echt gewijzigd.

Anders dan een trouwambtenaar bij een huwelijkssluiting of een dominee bij een doopplechtigheid heeft wethouder Van Rijn niet het recht of de autoriteit om op deze manier de werkelijkheid te veranderen. Iemand die vervolgens gewoon op de wip gaat zitten en een sigaret opsteekt, kan niet ‘officieel’ weggestuurd worden en kan geen boete krijgen. Dat kan alleen maar als de zaak geregeld is in de Algemene Plaatselijke Verordening.

In het APV staat niets over ‘rookvrij verklaren’. Wel iets over een rookverbod. Artikel 2:18:1 luidt “Het is verboden te roken in bossen, op heide of veengronden dan wel in duingebieden of binnen een afstand van dertig meter daarvan gedurende de periode van 1 maart tot 1 november.” Da’s alles. Niets over speelplekken. (Duingebieden? Hebben we die dan?)

Roken is slecht, dat weten we allemaal. Dat het niet mag in openbare gebouwen, daar kan ik mee leven. Maar ik vind (als niet-roker) dat de pogingen om de gedragsvrijheid van mensen in de buitenlucht in te perken, tever doorschieten. En je moet het zeker niet doen voorkomen alsof je iets ‘officieel’ kunt verbieden als dat niet het geval is.