Nogal onbegrijpelijk was aanvankelijk de raadsvergadering van donderdagavond. Wat zich wreekte, was dat wij als buitenstaanders niet weten wat over de Wijdemeerse noodtoestand achter gesloten deuren allemaal is gewisseld met raadsleden. Dat gezien de ernst van de situatie soms besloten overleg plaatsvindt, is begrijpelijk, maar het maakt het er voor burgers die de boel willen volgen niet eenvoudiger op.
Eerst echter heel even iets anders. Ik heb me voorgenomen nóóóóóit meer te schrijven dat een vergadering van de gemeenteraad een ‘flitsraad’ wordt die pijlsnel gepiept zal zijn. Op 12 maart hield ik bij die aankondiging weliswaar een kleine slag om de arm, maar toch is het me lelijk opgebroken.
Uithoudingsvermogen
De raad begon donderdag een half uur eerder dan gebruikelijk. Dat gebeurt alleen als een lange vergadering wordt verwacht. Uiteindelijk was het om 22.50 uur klaar. Normaliter geen raar tijdstip, maar gezien dat halve uur extra had het al met al toch drie uur en 20 minuten geduurd.
Het vergde van deelnemers én toeschouwers uithoudingsvermogen. Aan de voorzitter lag dat in elk geval niet. Dat was ditmaal plaatsvervangend raadsvoorzitter Jan Willem Nienhuis, want bij burgemeester Crys Larson was sprake van b.b.h.h., zoals dat vroeger wel werd genoemd.
Dat staat voor ‘bezigheden buitenshuis hebbende’. Over dat laatste een citaatje uit het maandblad Onze Taal van januari 1952:
,,b.b.h.h.
(Die.) Lieden, die hun bezigheden buitenshuis hebben, zijn in trek bij kamerverhuursters. Kunnen deze laatsten dit ‘buitenshuis’ niet beter afkorten met ‘bh’? ‘Bladzijde’ korten we toch ook niet ‘bl.z.’ af?
Red. We zijn er niet wild op onze neus weer eens in het afkortingennest te steken. Sommige lezers vinden ons aangezicht daardoor sinds lang geschonden . . .’’
Bijzonder goed
Hoe dat ook zij, Larson had verplichtingen elders en had daarvoor haar ambtsketen meegenomen, dus Nienhuis moest het zonder doen. Ik heb Larson trouwens niet gemist, want Nienhuis kweet zich bijzonder goed van zijn taak. Hij leidde de boel zowel strak genoeg als vriendelijk genoeg. Snibbige opmerkingen over de vergaderorde bleven deze avond uit.
Dat het allemaal lang duurde, kwam dus niet door de voorzitter. Het kwam wel doordat het om te beginnen niet louter bleef bij hamerstukken, waarnaar het eerder wel had uitgezien. Ineens was er ook een bespreekstuk, over wat de rekenkamercommissie te melden heeft over het inkoopbeleid – een nogal technische exercitie waarmee niettemin aardig wat tijd heen ging. Verder had het CDA vragen over plan Groenewoud die beantwoord werden.
Tot slot waren er drie moties vreemd aan de agenda. Zo vroegen op initiatief van D66 alle fracties het college om de boel rond Ter Sype en het vliegveld weer in gang te zetten in de hoop dat op Ter Sype eindelijk eens woningen kunnen worden gebouwd. Na enig geduw en getrek beloofde wethouder Els Kruijt dat het college zijn best zal doen, al noemde ze het vrijmaken van ambtelijke capaciteit daarvoor ‘wel een ding’. Tsja, Wijdemeren nietwaar.
Herstelplan
Maar dan wat uiteindelijk de hoofdschotel bleek: het herstelplan. Wijdemeren moet aan Gedeputeerde Staten laten weten welke kant de gemeente op wil en er moet ook een ditmaal wél sluitende begroting worden ingeleverd. Eerder meldde ik al dat Gedeputeerde Staten uiterlijk 15 juni het herstelplan willen goed- of afkeuren en dat GS dat plan daarom uiterlijk 18 mei willen hebben.
Da’s nogal kort dag. Toch begreep ik niet zo goed waarom Jan-Jaap de Kloet (DorpsBelangen) en Rosalie van Rijn (CDA) er zo op hamerden dat ze heel snel bezuinigingsvoorstellen van het college willen zien. Hoezo nóg sneller dan het toch al hoge tempo waarin dat moet gebeuren om 18 mei te halen?
De fractievoorzitters van CDA en DB gingen maar door. Op echt korte termijn zou het college moeten komen met voorstellen om ‘het laaghangend fruit’ te plukken, om ‘makkelijke bezuinigingen’ in sneltreinvaart te realiseren.
Ogenschijnlijk raadselachtig
Dat allemaal aanhorend, bleef tegelijk een ogenschijnlijk raadselachtige mededeling van wethouder Gert Zagt (financiën) me dwars zitten. Op een vraag over de begroting 2023 – is het mogelijk daarvan toch geen sluitende versie in te leveren? – antwoordde hij dat dat op zichzelf mogelijk is. Maar hij liet daarop volgen dat dan ‘GS het volume verlagen en we voor alles toestemming nodig hebben’.
Pardon? Voor álles toestemming nodig? Tot het niveau van de begroting 2022 mag Wijdemeren toch naar eigen inzicht geld uitgeven? Alleen voor uitgaven die daar bovenuit gaan, is toch toestemming vanuit Haarlem nodig? Ik worstelde met vragen, maar De Kloet, Van Rijn en anderen leken het volkomen te begrijpen.
Termijn
Zagt heeft GS al eens geschreven het niet haalbaar te achten in uiterlijk een half jaar (na half december, toen de niet-sluitende begroting is vastgesteld) met een sluitende begroting en een herstelplan te komen. Maar uit hun brief van 3 maart blijkt dat GS Wijdemeren toch aan die termijn houden.
In dat licht vielen sommige opmerkingen van Zagt goed te plaatsen. Hij hield Van Rijn en De Kloet voor dat ‘we niet worden gekort’ (minder geld te besteden krijgen, red). Wel is, zei hij, toestemming van de provincie nodig voor uitgaven boven de 55 miljoen euro (de omvang van de begroting 2022). Ja, dat wisten we al.
Ineens nieuws
Maar toen kwam er ineens nieuws. Nieuws althans voor de buitenwacht, want achter gesloten deuren hebben raadsleden er kennelijk allang iets over vernomen. Het nieuws was deze uitspraak van Zagt: ,,Als we het herstelplan niet uiterlijk 18 mei inleveren, dan kunnen Gedeputeerde Staten het plafond verlagen.’’
Daar begon het me ineens te dagen. Op dit moment moet het college eerst groen licht vanuit Haarlem krijgen voor voorgenomen uitgaven die het totaal opjagen naar boven de 55 miljoen euro dit jaar. Daarna pas mag zo’n voorstel ter goedkeuring naar de gemeenteraad. Maar als 18 mei niet wordt gehaald, dan gaat dat plafond van 55 miljoen omlaag. Dat 18 mei niet wordt gehaald weten ze in Haarlem al, vernam ik buiten de raadsvergadering om. Dan zakt het uitgavenplafond naar ongeveer 40 miljoen euro, vernam ik ook nog.
Geen korting, toch korting
Poppelepee! Dus als Wijdemeren de deadline van 18 mei niet haalt – en die wordt niet gehaald – dan is straks voor elke euro aan uitgaven boven ongeveer 40 miljoen het fiat van GS nodig. Dat mag van Zagt dan geen korting heten, maar als GS uitgaven boven 40 miljoen (of enig ander bedrag lager dan 55 miljoen) zouden verbieden, dan komt dat in de praktijk wel degelijk neer op een korting.
Toen begreep ik ook ineens waarom Van Rijn en De Kloet er zo’n punt van maakten heel snel de eerste bezuinigingen te realiseren. Als er op zo kort mogelijke termijn minder geld wordt uitgegeven, duurt het immers wat langer voor die enge grens van 40 miljoen wordt bereikt.
Omdat Zagt naar hun smaak niet genoeg wilde bewegen kwamen CDA en DB, gesteund door D66 en ChristenUnie, met een motie die het college opdroeg ‘in de komende raadsvergadering (die van april 2023) te komen met de eerste voorstellen om te besparen’.
Opmerkelijke schorsing
Coalitiefracties De Lokale Partij en PvdA/GroenLinks meldden tegen die motie te zullen stemmen, omdat ze niet ‘hapsnap’ stappen willen zetten, maar net als Zagt hechten aan een afgewogen financieel totaalpakket. Tot veler verwondering viel dat niet te horen van coalitiefractie VVD. Namens de liberalen vroeg Sorrel Hidding om een schorsing. Ze zei daarvoor liefst een kwartier nodig te hebben.
Coalitiegenoten dachten dat Hidding met hen wilde overleggen, maar dat bleek een misvatting. De VVD had de schorsing nodig voor beraad in eigen liberale kring. Opmerkelijk. Toen de vergadering werd hervat, meldde Hidding dat ook haar fractie geen hapsnap-beleid wil, maar wel behoefte had aan duidelijkheid wanneer Zagt dan kan komen met bezuinigingsvoorstellen.
Die vraag vergde nóg wat gepalaver, doordat de wethouder niet meteen zei wat anderen wilden horen. Zagt: ,,In mei kan ik niet toezeggen’’. Van Rijn: ,,Gevaarlijk als we geen deadlines stellen’’. De Kloet: ,,Het is hemeltergend’’. Zagt: ,,Of het een volledig pakket (met bezuinigingsvoorstellen, red.) is, weet ik niet. Maar er komt een pakket in mei’’. Hèhè, het hoge woord was eruit. Na die toezegging wilde Van Rijn, bijgevallen door de andere indieners, de motie wel intrekken.
Narigheid
Daarmee zijn de problemen natuurlijk beslist de wereld nog niet uit. Ook als Zagt namens het college in mei bij de raadscommissie Bestuur en Middelen komt met een bezuinigingspakket, dan zijn die bezuinigingen nog niet gerealiseerd. Dan schiet het uitgavenplafond heel snel na 18 mei met een zeer fors bedrag omlaag. Voor de gemeente Wijdemeren en naar te vrezen valt voor de inwoners ligt dus de nodige narigheid in het nabije verschiet.