Na enkele jaren sjorren en trekken is het in oktober zover. Dan komen er in Wijdemeren, Hilversum en Weesp op proef anti-boevencamera’s die kentekenplaten van voertuigen registreren. De gemeenteraden zouden er echter verstandig aan doen nu even krachtig op de rem te trappen en te zorgen dat plaatsing van de camera’s voorlopig wordt opgeschort. De camera’s nú installeren, zonder verdere discussie, zou namelijk wel heel vreemd zijn.
Op 18 augustus meldde Rading Nul dat de proef met zogeheten ANPR-camera’s op enkele doorgaande en toegangswegen in de drie gemeenten in oktober gaat beginnen. Dat bericht stoelde op een mededeling van twee zinnetjes die verstopt zitten in het ‘Veiligheidsbeeld eerste zes maanden 2021’ dat burgemeester Crys Larson begin deze maand naar de gemeenteraad stuurde. ANPR staat voor Automatic Number Plate Recognition (automatische herkenning van kentekenplaten).
Golf woninginbraken
Toen Wijdemeren in de greep was van een golf woninginbraken maakte toenmalig burgemeester Freek Ossel zich begin 2019 sterk voor de komst van ANPR-camera’s om het dievengilde de voet dwars te zetten. Larson nam het stokje van hem over, ook wat betreft die camera’s, waarbij Wijdemeren inmiddels de handen ineen had geslagen met Hilversum en Weesp. Het bleek een nogal taaie en tijdrovende materie, maar begin deze maand kon Larson dus eindelijk een resultaat melden.
Maar laat oktober nou net zo ongeveer het ongelukkigste moment zijn om die camera’s te installeren zonder daarover eerst eens te debatteren. Dat zit zo. Op 1 januari 2019 werd nieuwe, aanvullende wetgeving van kracht voor de inzet van ANPR-camera’s en het gebruik van de gegevens die zij vastleggen. Afgesproken was dat er twee tussentijdse monitoring-rapporten over het camera- en data-gebruik zouden worden gemaakt en tot slot ook een grondige evaluatie.
Spoedig eindrapport
Het eerste monitoring-rapport verscheen in september vorig jaar. ‘Het gebruik van bewaarde kentekengegevens in de opsporing. De Wet ‘vastleggen en bewaren van kentekengegevens door de politie’ een jaar in werking’ heet het. Het rapport is gemaakt door medewerkers van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) van het ministerie van Justitie en Veiligheid. Zeer binnenkort komt het WODC met het tweede tussentijdse rapport en tot slot is ergens in september de evaluatie te verwachten van de praktijk met en rond ANPR-camera’s. Dat heeft het WODC deze donderdag tegenover Rading Nul bevestigd.
Met twee zo belangrijke rapporten over het gebruik van door ANPR-camera’s vastgelegde data in aantocht zou het wel heel raar en oliedom zijn als Wijdemeren, Hilversum en Weesp daaraan compleet voorbij gaan en zich plompverloren in de camera-pilot storten. Het begrip ‘kip zonder kop’ dringt zich op.
Dat staat overigens nog helemaal los van al bestaande meningen over inzet van zulke camera’s. Er zijn felle tegenstanders van het opsporingsmiddel, er zijn geharnaste voorstanders en er zijn mensen met twijfels – de mensen namelijk die gematigd voor zijn maar wel risico’s zien en zij die gematigd tegen zijn maar ook voordelen van het middel onderkennen.
Kracht van argumenten
Ongeacht meningen die nu al leven over het cameravraagstuk: geen zinnig mens zal toch willen ontkennen dat het onverstandig is uitgerekend op dit moment – nou ja, in oktober, maar dat is het al bijna – camera’s te plaatsen en niet éventjes te wachten op de tweede WODC-rapportage en vooral op het sluitstuk, het evaluatierapport. Pas als we weten wat daarin staat, kan immers met kracht van argumenten worden overgegaan tot plaatsing van de camera’s – of juist worden besloten daarvan toch maar liever af te zien.
Zie ik het goed, dan gaan de drie colleges binnenkort zonder verdere plichtplegingen over tot plaatsing van de camera’s. Dat valt althans af te leiden uit bovengenoemde mededeling van burgemeester Larson aan de Wijdemeerse raad: ,,In oktober 2021 zal de pilot ANPR-camera’s (Automatic Number Plate Recognition) samen met de politie en de gemeenten Hilversum en Weesp van start gaan.’’ Daarin valt geen spoor van twijfel te bespeuren, geen enkele indicatie dat de burgemeester wil wachten op de WODC-evaluatie of dat ze zelfs maar weet dat publicatie daarvan aanstaande is.
Feiten zien, oordelen en doen (of niet)
Hopelijk zijn de gemeenteraden – en in elk geval die van Wijdemeren – verstandiger en trappen ze onmiddellijk na de zomervakantie hard op de rem. Eerst alle relevante feiten en bevindingen over de ANPR-camera’s en het gebruik van de verzamelde data op tafel en daarover een oordeel vormen, zou ik zeggen, en pas daarna ofwel op volle kracht vooruit met die cameraproef of juist niet.
Tot slot nog dit. De eerste WODC-rapportage (september 2020) trekt nog geen definitieve conclusies. Wel bevat dat stuk al interessante observaties. Daarover binnenkort meer.