Bijzondere ervaring dankzij burgemeester Larson

Via Weekblad Wijdemeren heeft burgemeester Crys Larson me een bijzondere ervaring bezorgd. Op grond van haar mededelingen valt in het blad deze week te lezen dat ik de gemeente Wijdemeren voor 9.000 euro op kosten heb gejaagd.

Je naam in de krant is voor een journalist natuurlijk niet zo vreemd. Ik heb heel veel stukken en stukjes getikt waarbij als auteur mijn naam werd vermeld. Uitzonderlijk echter, en daarmee een bijzondere ervaring, is het als je als journalist zelf onderdeel wordt van het nieuws. Door de publicatie in Weekblad Wijdemeren is me dat nu voor de tweede keer overkomen.

Eerst Soeharto-regime . . .

De eerste keer was in september 1997. Ik werkte toen in Indonesië voor de Geassocieerde Persdiensten (GPD), de toenmalige club van regionale kranten in Nederland, waaronder De Gooi- en Eemlander.

Toen de door het Soeharto-bewind verfoeide onafhankelijke vakorganisatie SBSI in Jakarta een congres hield, was ik erbij. In de loop van de middag ontruimde de politie het gebouw en werden behalve een aantal Indonesiërs ook vier buitenlanders opgepakt: twee Australische vakbondsbestuurders en twee journalisten, onder wie ik.

Formeel werden we niet gearresteerd, maar voor identiteitscontrole naar het politiehoofdkwartier gebracht. Na ondervragingen door de politie werd ik overgedragen aan een generaal van de inlichtingendienst van de strijdkrachten, die ook vragen had. Rond tienen die avond kwam een Nederlandse diplomaat me ophalen. Op de ambassade dronken we een glas wijn op de goede afloop. In Nederland en Indonesië meldden de media wat me was overkomen.

. . . en nu Larson

En deze week was het via Weekblad Wijdemeren dus weer raak (onderdeel van het nieuws). Redacteur Herman Stuijver had op Rading Nul gelezen dat het college twee keer zoveel tijd nam als de wet toestaat om me – rond het rapport van Necker van Naem – informatie te verschaffen waarom ik had gevraagd met behulp van de Wet openbaarheid van bestuur (Wob). Hoe kan dat nou?, was Stuijvers vraag aan de gemeente.

Burgemeester Larson legt in het stuk uit dat de gemeente steeds meer en steeds ingewikkelder Wob-verzoeken krijgt: 29 in 2020, 45 in 2021. Stuijver noteert: ,,Het vertrouwen in de overheid is afgenomen, burgers vertrouwen minder op de informatie die ze van de overheid krijgen.’’ Dat zuigt hij niet uit zijn duim, het blijkt bijvoorbeeld uit een analyse die Kieskompas laatst maakte.

9.000 euro

Wob-verzoeken vergen volgens Larson steeds meer werk en daarom heeft de gemeente een extern bureau ingeschakeld. Aan Wob-werk kostte dat bureau vorig jaar volgens haar 23.000 euro. En, zo staat er, ‘alleen al Frisarts onderzoek kostte € 9.000 aan externe inhuur’.

Daar keek ik van op. Mijn Wob-verzoek zou goed zijn voor 39,1 procent van de uitgaven voor alle 45 Wob-verzoeken uit 2021? En die 44 andere verzoeken kostten gemiddeld maar 318,18 euro per stuk? Of zaten er nog een paar ‘dure jongens’ tussen die anoniem blijven? Het zou allemaal kunnen, maar dat ligt dan aan keuzes door ambtenaren: voor welk verzoek doen we alle of het meeste werk zelf en welk werk besteden we uit? Dat is aan de gemeente, daar gaat een ‘Wobbende’ burger niet over.

Wat me echter het meest verbaasde, is dat Larson aan mijn Wob-verzoek überhaupt een prijskaartje hangt. Dat mijn naam valt in verband met Wob-verzoeken, daarmee heb ik geen enkele moeite. Op Rading Nul heb ik van mijn verzoek aan het college immers geen geheim gemaakt. Wel vind ik het hoogst eigenaardig dat Larson de naam van een burger in verband brengt met een door haar heel precies genoemd bedrag aan externe kosten voor de gemeente. Dat bedrag had ze vast niet paraat toen Stuijver kwam met zijn vragen. Dat zal speciaal zijn opgezocht en Larson heeft er blijkbaar heel bewust voor gekozen dat bedrag te koppelen aan mijn naam en daarover mededeling te doen.

Indiscretie

Nu kan ik best tegen een stootje – wie soms uitdeelt moet ook kunnen incasseren. Maar hier is sprake van een nogal unieke indiscretie. Zou het toevallig zijn dat die indiscretie iemand betreft die het functioneren van de burgemeester op Rading Nul een aantal keren kritisch onder de loep heeft genomen? Zou ze die hinderlijke criticaster een hak willen zetten?

Foei wat een lelijke gedachten! Natúúrlijk zit het zo niet in elkaar. Kijk maar wat Larson ook tegen het weekblad zei: ,,Op de eerste plaats wil ik benadrukken dat iedereen het recht heeft op openbaarheid. Dat staat als een paal boven water.’’ Nou dan!

Anders

Tot slot nog één punt. Om het concept-rapport van Necker van Naem en daarmee samenhangende communicatie zou ik nooit via de Wob hebben gevraagd als de burgemeester met die materie tegenover de gemeenteraad anders was omgegaan. Zo liet ze een aantal lastige vragen van VVD en D66 onbeantwoord. Zo zei ze dat ze niet wist hoe het college zou zijn omgegaan met de dubbele pet van de onderzoeksleider als het college daarvan op de hoogte was geweest. Al met al rees de vraag in welke richting het college de onderzoekers heeft bijgestuurd.

Larsons aanpak wekte wantrouwen en riep nieuwe vragen op. Voor antwoorden was een beroep op de Wob onontbeerlijk. Dat bezorgt de gemeente werk en het kost momenteel blijkbaar ook geld aan externe inhuur. Werk en uitgaven die niet nodig waren geweest als het college de dubbele-pet-onderzoeker buiten de deur had gehouden en als de burgemeester de gemeenteraad volledige openheid van zaken had gegeven.