Gemeentelijk geklungel helpt woningbouwplan Molenmeent om zeep

De gemeente gaat grond aan de Molenmeent in Loosdrecht toch niet verkopen voor woningbouw. De argumenten die burgemeester en wethouders daarvoor aanvoeren, laten maar één conclusie toe: de echte oorzaak is het onvermogen van de gemeente om goed om te gaan met de provinciale regels. Dit geklungel betekent dat er een streep gaat door de bouw van 14 woningen aan de Molenmeent. En mogelijk kost het ook nog eens 5 sociale woningen aan het Kininelaantje en/of de Anton Smeerdijkgaarde.

Deze donderdag kwam de brief van het college aan de raad online over de stand van zaken met de Molenmeent. Kernboodschap: de bestemming van de (nu agrarische) grond kan niet tijdig worden veranderd in ‘wonen’ en daarom zal de grond niet aan een ontwikkelaar worden verkocht. Pats, boem, donderslag bij heldere hemel.

Vorig jaar

Voor een goed begrip moeten we terug naar vorig jaar. Op 8 juli 2021 besloot de raad de brede strook gemeentegrond aan de Molenmeent (vlak bij de rotonde bij het gemeentehuis) te laten ‘ontwikkelen’, dat wil zeggen te bestemmen voor woningbouw. In navolging van het toenmalige college knoopte de raadsmeerderheid de ontwikkellocatie Molenmeent aan twee andere: het Kininelaantje (’s-Graveland) en de Anton Smeerdijkgaarde (Kortenhoef). Op 21 september besloot de raad daadwerkelijk over te gaan tot verkoop van de grond aan de Molenmeent. Tevens besloot de raad toen de zogeheten grondgebonden woningen (twee lagen plus kap) en het appartementengebouw (maximaal drie bouwlagen) om te draaien: niet de grondgebonden woningen rechts en de appartementen links, maar andersom.

Het college en de ambtenaren gaan ermee aan de slag en dat komt goed, zal de raad toen hebben gedacht, we horen wel aan welke ontwikkelaar het wordt verkocht en voor hoeveel euro. Eén ‘vuiltje’ was er nog wel: een deel van de grond is mogelijk geen eigendom van de gemeente, maar van ernaast wonende particulieren, dus die grond kan de gemeente wellicht helemaal niet verkopen.

En nu dus die brief: Nee, beste raad, we gaan de grond toch niet verkopen, want we halen de deadline van de provincie Noord-Holland niet.

Regels provincie

Dat zit zo. Op 22 oktober 2020 is de Provinciale Omgevingsverordening (POV) Noord-Holland 2020 vastgesteld. Daarin staan regels voor Bijzonder Provinciaal Landschap (BPL). Dat zijn regels die groen en natuur moeten beschermen. Het stuk grond aan de Molenmeent valt onder dat BPL en volgens de nieuwe regels mag daar niet worden gebouwd.

Maar Wijdemeren zag een ontsnappingsmogelijkheid. In die POV staan namelijk ook overgangsregels. Nog een poosje na het van kracht worden van die POV zijn sommige dingen toch toegestaan – woningbouw aan de Molenmeent bijvoorbeeld. Maar het overgangsregime stelt wel voorwaarden. De voorwaarde die voor de Molenmeent cruciaal is: vóór 21 oktober 2022 moet een gewijzigd bestemmingsplan zijn vastgesteld. Nou ja, dat wist de gemeente al een poos, dus kon daarnaar worden gehandeld. Toch?

Nou nee, want precies daar is het spaak gelopen, zo blijkt uit de brief van het college. Het meldt dat het niet meer mogelijk is vóór 21 oktober een gewijzigd bestemmingplan vast te stellen, dus dat daardoor het hele feest niet doorgaat.

Uitleg

De uitleg van het college bevat vier punten:

1.     Op 16 september 2021 (de dag waarop de raad besloten de grond aan de Molenmeent te verkopen) is opdracht gegeven om nog diezelfde maand aan de Molenmeent ecologisch onderzoek te doen. Maar in september zijn bepaalde diersoorten al vertrokken. Als die er ooit komen, moet dat worden bekeken in mei of juni. Maar een ecologisch onderzoek in mei of juni 2022 komt te laat om vóór 21 oktober 2022 een gewijzigd bestemmingplan te kunnen vaststellen.

2.     Dit citeer ik maar even letterlijk, van begin tot eind: ,,Door participatie en wijzigingen van kaders door de raad is het plan dusdanig gewijzigd dat deze niet meer past binnen de oorspronkelijk ingediende aanvraag voor de wijziging van het bestemmingsplan. Formeel zou met het huidige plan nu een nieuwe aanvraag moeten worden gedaan. Dit is te laat om onder het overgangsrecht te mogen vallen.’’

3.     Om de deadline van 21 oktober 2022 te halen had al ‘begin 2022 een ontwerp bestemmingsplan ter inzage moeten worden gelegd’. Daaraan kon echter pas worden gewerkt nadat de raad daarvoor het (voorbereidings)krediet had goedgekeurd, en dat gebeurde pas op 21 september 2021.

4.     Tot slot de kwestie of wel het hele perceel eigendom is van de gemeente of dat ernaast wonende particulieren terecht een strook van 600 vierkante meter claimen als hun eigendom. Het oplossen daarvan heeft extra tijd gekost.

Ander beeld

Op het eerste gezicht lijkt het dus goed verklaarbaar waarom het woningbouwplan Molenmeent toch maar de prullenbak in moet. Maar als we wat nauwkeuriger naar de vier opgevoerde punten kijken, ontstaat een ander beeld.

Het minst zwaarwegend is punt 4, dus laat ik daarmee maar beginnen. Het is een overzichtelijke kwestie – wat grasduinen in documenten (vooral bij het Kadaster) en de boel zou duidelijk moeten zijn. Zoveel tijd zal dat dus niet hebben gekost. Wat opvalt: het college meldt niet wie nou eigenlijk gelijk had, de gemeente of de buren. Ik heb zomaar het donkerbruine vermoeden dat de gemeente het bij het verkeerde eind had en dat het college dat nu stilletjes wegmoffelt. Mocht het anders zijn, dan horen we dat misschien nog wel eens.

Beestjes

Dan punt 1, dat ecologisch onderzoek. Als je weet (en dat hoort een gemeente te weten, lijkt me) dat het daarvoor in september te laat is omdat bepaalde beestjes dan al weg zijn, dan wacht je als college toch niet tot september? Dan vraag je de raad toch al veel eerder in het jaar om vast in mei/juni dat onderzoek te mogen doen, vooruitlopend op de goedkeuring van het voorbereidingskrediet? Om heel indrukwekkende kosten zal het bij zo’n ecologisch onderzoek niet gaan.

Maar nee, het vorige college heeft rustig gewacht tot de raad in september 2021 het voorbereidingskrediet (64.000 euro voor de complete voorbereiding, niet alleen voor dat beestjesonderzoek) goedkeurde en het nieuwe college zegt nu doodleuk: tsja, en toen was het te laat voor het beestjesonderzoek hè, dus kan het hele feest niet doorgaan.

Raad te laat

In het verlengde daarvan ligt punt 3. Aan het ontwerp-bestemmingsplan konden we pas beginnen toen de raad het geld daarvoor beschikbaar had gesteld op 21 september 2021. En nu meldt het college: dat was te laat, dus halen we de provinciale deadline van 21 oktober niet, dus einde oefening. Je zou denken: die tijdklem heeft het vorige college ruim tevoren zien aankomen. In dat geval had het veel eerder bij de raad moeten komen.

Zeker, het vorige college kwam al op 8 juli 2021 bij de raad (al te laat voor het beestjesonderzoek overigens). Vanwege onduidelijkheden verwierp de raad toen het voorstel om de grond aan de Molenmeent in de verkoop te doen. Maar op 8 juli kreeg de raad van het college niets te horen over die dreigende tijdklem. Het college deed of er niets aan de hand was en kwam op 21 september met een aangepast voorstel. Het college had toen al kunnen en ook móeten weten dat dat te laat was, maar daarover vernam de raad niets. In plaats daarvan hebben raad en college op 21 september hun tijd verdaan met een zinloze exercitie – zo blijkt uit de brief die de raad deze week kreeg.

Ingrijpen raad

Tot slot dan punt 2, misschien wel het belangrijkste. Het college schrijft dat het Molenmeent-plan flink is veranderd door participatie en door ingrijpen van de raad in ‘de kaders’. Daardoor zou het aangepaste plan nu weer de complete procedure moeten doorlopen en dan wordt heel zeker de deadline van 21 oktober niet gehaald. Opmerkelijke mededelingen.

Eerst de participatie. Omwonenden lieten vorig jaar weten dat ze die plek aan de Molenmeent om allerlei redenen ongeschikt vinden voor woningbouw. Toch zette het college het plan door. Dus hoezo heeft participatie het plan fors gewijzigd?

En dan de ‘wijzigingen van de kaders’ die de gemeenteraad heeft aangebracht. Die veranderingen zouden zodanig zijn dat de hele procedure over zou moeten. Hoezo?? Het vorige college stelde voor aan de Molenmeent een mix van grondgebonden woningen en appartementen te bouwen. Daarmee stemde de raad in. Het college stelde voor maximaal 35 procent van het oppervlak van het perceel te laten bebouwen en de rest open/groen te laten. Ook daarmee ging de raad akkoord.

Omdraaien

Het enige wat de raad deed: de plek van de appartementen en de grondgebonden woningen omdraaien – niet de appartementen links (het verst van de rotonde) en de grondgebonden woningen rechts, maar precies omgekeerd. Al in de commissievergadering van 8 september 2021 werd duidelijk dat er in de raad van 21 september een amendement van die strekking op tafel zou komen. Wethouder Joost Boermans (die zijn zieke collega Jan-Jaap de Kloet verving) liet toen een waarschuwing horen: Als u een amendement maakt, stem dat dan af met de betrokken ambtenaren, want het luistert nauw hoe u het formuleert. Of die consultatie van ambtenaren heeft plaatsgevonden of niet, is niet zo belangrijk. Feit is dat er op 21 september inderdaad een omdraai-amendement kwam (en werd aangenomen). Feit is ook dat wethouder Boermans (de Kloet was nog ziek) daarop niets had aan te merken. Namens het college beoordeelde hij het positief. En dan schrijft het nieuwe college nu dat ingrepen door de raad roet in het eten hebben gegooid en dat het hele woningbouwplan (mede) daarom niet doorgaat. Verbluffend.

Alles overziend beging de gemeente onder verantwoordelijkheid van het college de ene na de andere onhandigheid – om maar geen sterker woord te gebruiken. Dat wil zeggen: het vorige college. Maar ja, voor de daden van hun voorgangers zijn volgens de regels van het spel de huidige collegeleden verantwoordelijk. Het is ook het huidige college dat met een brief vol aanvechtbare argumenten is gekomen.

Erg of niet?

Wat is nu het eind van het liedje? Om te beginnen dat zo’n 14 woningen die de meerderheid van de raad graag wilde aan de Molenmeent er niet komen – door geklungel van het (vorige) college.

Is dat erg? Het antwoord is, denk ik, tweeledig. Enerzijds: ja het is erg dat het college iets wat de meerderheid van de raad wil zo grondig frustreert. Anderzijds: het ging om woningen in de vrije sector en dat is nou net niet de categorie waaraan in Wijdemeren zoveel behoefte is.

Sociale woningen

Maar er is nog iets. De meerderheid van de (vorige) raad knoopte, in navolging van het (vorige) college de bouwplekken Molenmeent, Kininelaantje en Anton Smeerdijkgaarde aan elkaar. Dat wil zeggen dat aan belangrijke eisen van de Woonvisie – minimaal 1/3 van de nieuwe woningen sociaal, 40 procent appartementen – niet per locatie hoefde te worden voldaan, maar wel voor het geheel van de drie bouwplekken samen. Raad en college kozen voor louter vrije-sectorwoningen aan de Molenmeent. Van 1/3 in de categorie sociaal (5 woningen) werd daar afgezien. Die 5 sociale woningen moesten dan later extra worden gebouwd aan het Kininelaantje en/of de Anton Smeerdijkgaarde.

Vraag: worden die 5 extra sociale woningen daar ook gerealiseerd nu de Molenmeent-bouw niet doorgaat? Of gaat de raad het goedvinden dat de ontwikkelaars daar zich precies houden aan de norm 1/3 sociaal en die 5 sociale  ‘Molenmeent-woningen’ niet bouwen? Als dat gebeurt, dan heeft het (vorige) college niet alleen die 14 vrije-sectorwoningen de grond in geboord, maar ook die 5 sociale woningen.