Groen- en grijsbak straks minder vaak geleegd, maar inwoners betalen meer

Naar het zich laat aanzien komt de GAD na 1 januari 2022 onze groenbakken en grijsbakken minder vaak legen. Ongewenste gevolgen vallen nu al uit te tekenen. En dan gaat de afvalstoffenheffing nog omhoog ook. Inwoners van het Gooi en de Vechtstreek betalen straks dus meer geld voor minder GAD-service.

Dat slechte nieuws valt te lezen in de begroting 2022-2025 van de Regio Gooi en Vechtstreek. Daarin staat natuurlijk meer, maar ik beperk het hier even tot de Grondstoffen en Afvalstoffen Dienst (GAD). Daar zijn forse problemen op de lossen en inwoners krijgen daarvoor de rekening gepresenteerd.

Als het aan de GAD ligt, komt die dienst ingaande volgend jaar het groente-, fruit- en tuinafval (GFT) niet meer elke week ophalen, maar nog slechts één keer in de twee weken. En de grijsbak voor restafval, die nu nog elke drie weken wordt geleegd, komen ze straks nog maar eens in de vier weken leegkieperen in een vuilniswagen.

Uitpuilende kliko’s

De gevolgen laten zich raden en daarvoor is niet zo veel fantasie nodig. Zeker niet voor iedereen, maar wel voor heel wat inwoners zal dat uitpuilende groen- en grijsbakken betekenen. En in de groenbakken zullen in warme maanden straks de maden ongetwijfeld welig tieren.

Daarvoor gaan mensen oplossingen zoeken. De nette oplossing: het groene en grijze afval dat je ‘teveel’ hebt, breng je naar een GAD-scheidingsstation. Om te beginnen is dat natuurlijk domweg vervelend. Bovendien: als veel inwoners voor ritten naar een scheidingsstation in de auto stappen, en dat zal gaan gebeuren, dan betekent dat aanzienlijk meer ongewenste CO2-uitstoot dan wanneer vuilniswagens bij mensen thuis langskomen.

Krappere openingstijden scheidingsstations

Dus door de GAD-maatregelen wordt een grote groep mensen aan de ene kant gedwongen geregeld naar een scheidingsstation te rijden. Maar tegelijk gaat de GAD dat moeilijker maken. Een andere voorgenomen bezuinigingsmaatregel is namelijk: beperking openingstijden scheidingsstations (dat scheelt namelijk personeelskosten). Hoe vaak en hoe lang de scheidingsstations straks minder geopend zullen zijn, daarover laat de Regiobegroting ons – én de gemeenteraden die er iets van mogen vinden – in het ongewisse. Vreemd is dat, want er is wel een bezuinigingsbedrag van 200.000 euro per jaar ingeboekt, dus een idee over de beperking van de openingstijden moet er wel zijn.

Er zijn voor uitpuilende kliko’s overigens meer ‘oplossingen’ en dat zijn de minder nette. De eerste daarvan staat in de sector wel bekend als afvaltoerisme. Inwoners brengen dan hun zakken met afval een paar straten of een wijk verderop naar verzamelcontainers. Die zijn meestal bedoeld voor bewoners van hoogbouw. Dikke kans dat ook die ondergrondse containers overvol raken. Dan worden zakken in de buurt daarvan op straat gemieterd. Lekkere rotzooi voor de buurtbewoners! Tot slot de schadelijkste ‘oplossing’: het valt niet uit te sluiten dat bewoners straks overtollig afval in de natuur dumpen.

PMD-bak

Tegenover het minder vaak legen van de groen- en grijsbak staat dat we de kliko voor plastic, metaal en drankkartons (PMD) vaker aan de straat mogen zetten. Niet meer eens per drie weken, maar één keer in de twee weken. De vraag is of inwoners daarmee iets opschieten. Is eens in de drie weken (zoals nu) niet genoeg? Die geplande hogere ophaalfrequentie van PMD lijkt vooral te leiden tot  overbodig gerij met vuilniswagens. Dat kost nodeloos geld (en doet dus afbreuk aan het bezuinigingsdoel van de GAD) en het leidt tot onnodige CO2-uitstoot.

Er komen trouwens nog meer voor inwoners nadelige maatregelen aan. Eén daarvan betreft het groot huishoudelijk afval. Op afspraak haalt de GAD dat nu gratis op bij mensen thuis, zo’n 30.000 keer per jaar. Dat is straks voorbij. Ingaande 2022 moet ervoor worden betaald – net als, zo staat in de Regiobegroting, in veel andere gemeenten al het geval is. Hoeveel een ophaalbeurt de inwoner straks kost, blijft echter onvermeld. Burgers en gemeenteraden tasten opnieuw in het duister. Alweer raar, want ook daarover bestaat wel een idee. Er wordt immers uitgegaan van een opbrengst van 265.000 euro per jaar (in het eerste jaar, 2022, de helft van dat bedrag).

Betalen voor PMD-zakken

Laatste punt dan: de gele PMD-zakken. Die waren gratis te krijgen in onder meer supermarkten, ze dreigden daar te verdwijnen, maar ze bleven na druk vanuit onder meer gemeenteraden. Tijdens een rondje langs de raden verklaarde de Wijdemeerse wethouder Joost Boermans destijds namens de Regio, dat het natuurlijk mogelijk was de zakken gratis te blijven aanbieden, maar dat dat wel geld zou kosten. Nu is het plan die gratis verstrekking van PMD-zakken alsnog te schrappen. Dat scheelt de GAD 75.000 euro per jaar en de rekening belandt op het bordje van de inwoners.

Al die nadelen voor inwoners zullen er niet toe leiden dat we straks minder geld kwijt zijn aan afvalstoffenheffing. Het tegendeel is waar. In de Regiobegroting staat dat de GAD-maatregelen om te bezuinigen niet genoeg zijn om het financiële gat te dichten. Om dat toch voor elkaar te krijgen zullen de gemeenten nog extra moeten betalen. Dat betekent dat de afvalstoffenheffing voor inwoners te beginnen in 2022 ongeveer 5 procent omhoog gaat.

3,2 miljoen euro

Waarom wordt al die narigheid over ons uitgestort? Dat komt doordat voor de GAD vanaf 2022 een blijvend tekort opdoemt van ruim 3,2 miljoen euro per jaar. En dat terwijl het de bedoeling was op de GAD en de rest van de Regio Gooi en Vechtstreek juist 3 procent te bezuinigen, aangezien de deelnemende  gemeenten het financieel toch al zwaar hebben. Om die 3,2 miljoen weg te poetsen ziet de GAD zich gedwongen tot bovengenoemde bezuinigingen waarvoor inwoners de tol gaan betalen plus die extra heffing voor de gemeenten, waarvoor opnieuw de inwoners aan de lat staan.

Is dat allemaal de schuld van de Regio in het algemeen en van de GAD in het bijzonder? Nee, dat is niet zo. Natuurlijk valt de vraag te stellen of de benodigde bezuiniging elders in de Regiobegroting kan worden gevonden of dat de GAD misschien ook anders kan beknibbelen. Maar feit is, dat de oorzaken van het probleem elders liggen.

Om te beginnen zijn er ‘ontwikkelingen in de markt’. De GAD ontvangt minder voor geleverde grondstoffen. Zo levert oud papier en karton minder op dan vroeger, om maar eens iets te noemen. Daarnaast loopt de GAD aan tegen maatregelen van de rijkoverheid, vooral in de belastingsfeer. Daardoor moet deze dienst meer betalen voor verwerking van (rest)afval en komen er voor gescheiden PMD minder euro’s aan vergoeding binnen.

Gemeenteaden nu aan zet

Al met al kunnen oorzaken van de problemen waarmee de GAD kampt niet hier in de regio worden weggenomen. Het enige wat er helaas op zit, is bezuinigen. Waar de Regio Gooi en Vechtstreek en uiteindelijk de deelnemende gemeenten wel invloed op hebben, is de precieze invulling van de bezuinigingen. Benieuwd hoe de gemeenteraden daarover denken, want die zijn nu aan zet. Behalve iets vinden van de voorgenomen GAD-bezuinigingen zouden ze ook kunnen aandringen op aanpassing van het landelijke beleid. Op die koers zit de raad van Gooise Meren, die de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) tot actie wil aanzetten.

Donderdagavond 3 juni buigt in Wijdemeren de raadscommissie bestuur en middelen zich over de Regiobegroting. Die online-vergadering (aanvang 20.00 uur) is via de website van de gemeente live te volgen. Later terugkijken kan ook.