Mogelijke inbreuken door de overheid op de privacy van inwoners van Wijdemeren zal de lokale politiek volkomen worst wezen. Dat bleek afgelopen donderdagavond tijdens de vergadering van de raadscommissie bestuur en middelen.
Op verzoek van Olivier Goetheer (De Lokale Partij) boog de commissie zich kort over de veiligheid in de gemeente. Uit een halfjaarlijks overzicht was in augustus namelijk gebleken dat het aantal gevallen van geregistreerde criminaliteit in de hele politieregio Midden-Nederland met tien procent was gedaald, maar in Wijdemeren juist met vijf procent toegenomen. Dat behoeft aandacht, aldus Goetheer.
Cameraproef
Ook ANPR-camera’s kwamen even aan de orde. Op proef wordt deze maand langs invalswegen een onbekend aantal van die camera’s geplaatst in de gemeenten Wijdemeren, Hilversum en Weesp. Het is de bedoeling dat ze er zes maanden blijven staan. Aanleiding tot de proef is de golf woninginbraken in Wijdemeren in 2018 en 2019. Bij het opsporen van inbrekers kunnen ANPR-camera’s volgens onderzoek een nuttig aanvullend hulpmiddel zijn voor de politie, in uitzonderingsgevallen leveren ze zelfs doorslaggevende informatie.
ANPR staat voor Automatic Number Plate Recognition, automatische kentekenplaat-herkenning. Maar zulke camera’s leggen niet alleen nummerborden van voertuigen vast, ze brengen ook inzittenden herkenbaar in beeld. In een wet is vastgelegd dat de privacy van inzittenden moet worden beschermd en dat de politie opnames daarom pas voor opsporingsonderzoek mag gebruiken nadat de inzittenden onherkenbaar zijn gemaakt (‘geblurd’).
Wet expres opzij gezet
Al in september 2020 bleek uit een tussentijds rapport van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) van het ministerie van Justitie en Veiligheid dat politie en Openbaar Ministerie in één geval een opname van herkenbare inzittenden hadden gebruikt – niet per ongeluk, maar opzettelijk. Nadien meldde NRC Handelsblad een (door de politie bevestigd) tweede geval en recent bleek uit de eind-evaluatie van het gebruik van ANPR-data dat het in zeker drie gevallen anders is gegaan dan de wetgever heeft bepaald. Uit die evaluatie door het WODC bleek overigens dat er nog meer privacy-risico’s te kleven aan het gebruik van ANPR-camera’s.
Voor het einde van het jaar moet de Tweede Kamer op grond van de WODC-rapportage bepalen of de huidige, tijdelijke wetgeving voor het gebruik van ANPR-data vanaf 1 januari blijft zoals hij is of wordt aangepast. Eerder bepleitte ik op Rading Nul om daarop even te wachten alvorens ANPR-camera’s (met dus de nodige risico’s voor de privacy van inwoners) te plaatsen in Wijdemeren, Hilversum en Weesp. Zeker, die camera’s kunnen de politie helpen in de strijd tegen woninginbraken, maar een belangrijke vraag is of het acceptabel is dat tegelijk soms inbreuk wordt gemaakt op de privacy van inwoners.
Afgelopen donderdagavond was Goetheer (DLP) duidelijk: hij is heel blij met de cameraproef. Jan-Willem Nienhuis (CDA) sloot zich daarbij volmondig aan. D66, Dorpsbelangen, PvdA/GroenLinks en VVD hadden hierover geen opmerkingen.
Zelfs de vraag hoeveel camera’s er eigenlijk komen, werd niet gesteld. Evenmin de vraag waar die dan komen. Het bleef bij de mededeling van burgemeester Crys Larson dat de politie bepaalt waar camera’s worden geplaatst en dat de gemeente daarop geen invloed heeft. Ze bood aan raads- en commissieleden over de cameraproef binnenkort eens te laten bijpraten door de politie. Dat aanbod werd in dank aanvaard. En daarbij bleef het.
Geen twijfel
Daarmee is de stand van zaken dus dat in Wijdemeren twee fracties blij zijn met de komst van de camera’s en dat de vier andere fracties er in elk geval geen problemen mee hebben. Ook bij burgmeester en wethouders is blijkbaar geen spoor van twijfel. En dat terwijl het WODC een duidelijk privacy-vraagstuk op tafel heeft gelegd waarover op vrij korte termijn parlementaire besluitvorming te verwachten is.
Al met al is de situatie nu deze: in de grote-mensenwereld in Den Haag ligt een serieus privacy-probleem op tafel waarover zal worden gedebatteerd en waarover een besluit zal volgen, maar in Wijdemeren heeft de politiek geen behoefte daarop te wachten. In Wijdemeren sluit de politiek collectief de ogen voor de problemen en risico’s van ANPR-camera’s. In Wijdemeren vindt de politiek het niet nodig een nieuwe afweging te maken tussen het nut van de camera’s en hun recent op een rijtje gezette nadelen. In Wijdemeren zijn risico’s voor en inbreuken op de privacy van de eigen inwoners alle fracties én burgemeester en wethouders kennelijk een rotzorg.