Afgelopen zaterdag kwam de brief die Gedeputeerde Staten (GS) op 3 maart schreven aan de gemeenteraad al even voorbij op Rading Nul. Er staan dingen in die het zinvol maken nog eens wat nauwkeuriger naar de tekst van de gedeputeerden te kijken. Want: wat hangt er in de lucht, welke geur snuiven we op, wat is dat voor geluid daar in de verte?
Dat ze het teleurstellend vinden dat ze van Wijdemeren nog geen financieel herstelplan hebben gezien, schrijven GS. En dat ze dat alsnog uiterlijk 18 mei in hun bezit willen hebben. Ten overvloede noteren ze nog eens dat ze zich zorgen maken over de financiële situatie van de gemeente Wijdemeren.
Maar een stuk onheilspellender is wat GS daarop laten volgen. Opdat ook anderen dan de gemeenteraad en het college weten wat GS schrijven, citeer ik een lange alinea van begin tot eind.
‘Disbalans’
Daar gaan we. ,,De problemen van uw gemeente strekken echter verder dan de financiële situatie. Gedeputeerde Zaal heeft dit tijdens het voornoemde overleg (op 24 februari met een afvaardiging van de raad, red.) ook aan u meegegeven. Samengevat komt het erop neer dat wij spreken van een sterke en goed functionerende gemeente als zij haar wettelijke taken adequaat uitvoert, dat zij bijdraagt aan de regio en de regionale opgaven, ze lokale wensen in ambities weet te vertalen en deze uitvoert, zij in kan spelen op de wensen van andere overheden, dat zij de uitvoering van de taken efficiënt en effectief uitvoert en daar toezicht op houdt. Het gaat erom dat die onderdelen in een goede balans zijn. Het totaal overziend constateren wij in uw gemeente een disbalans.’’
Adem in, adem uit, het ligt niet aan u dat u dit taaie kost vindt. Dat het Nederlands hier en daar rammelt slaan we ook maar over. De hamvraag is: wat staat hier? Ofwel: wat bedoelen Gedeputeerde Staten precies?
Woordenbrij
Mogelijk dat raadsleden die op 24 februari in Haarlem aanschoven er chocola van kunnen maken, maar voor de argeloze belangstellende van buiten is het een beslist niet heldere woordenbrij.
Ja, dingen die een goed draaiende gemeente moet doen, zijn in Wijdemeren niet in balans, dat valt er wel uit op te maken. Dat kan betekenen dat Wijdemeren het volgens GS op sommige punten best aardig doet en op andere beslist niet. Maar misschien bedoelen ze het een slagje anders, geen idee.
Maar goed die ‘disbalans’ dus. Dat lijkt nogal op een brevet van onvermogen of op iets dat daarbij heel dicht in de buurt komt.
Ollongren
Het roept herinneringen op aan Kajsa Ollongren (D66) toen ze nog minister van Binnenlandse Zaken was. Dat was in het vorige kabinet. GS Noord-Holland waren bezig met herindelingen in het Gooi en de Vechtstreek, maar stuitten op weerstand. In Wijdemeren bijvoorbeeld, hoewel deze gemeente bij een bestuurskrachtmeting een zwakke broeder was gebleken.
En toen ineens kwam Ollogren met haar nieuwe ‘beleidskader’ voor gemeentelijke herindelingen. Het moest het aller-allerliefst allemaal ‘van onderop’, dus van gemeenten zelf komen. De gedeputeerden in Haarlem gooiden de handdoek in de ring onder het motto: dan verspillen wij er onze tijd niet meer aan. Gelijk hadden ze.
Toch laat dat beleidskader uit 2018, dat nog steeds van kracht is, de provincie wel enige ruimte. Die ruimte ontstaat als ‘sprake is van evidente bestuurskrachtproblemen’ en tegelijk van een ‘situatie van stagnatie’. Ofwel: een gemeente bakt er weinig van, maar weigert in te zien dat de zelfstandigheid eraan moet geloven om de boel weer op de rails te krijgen. In dat geval kan de provincie alsnog ingrijpen en het voortouw nemen voor samenvoeging van gemeenten.
Veeg teken
En nu hebben GS in Haarlem het dus over een Wijdemeerse ‘disbalans’. Dat lijkt me een veeg teken. Het lijkt best een beetje op een vooraankondiging van ‘evidente bestuurskrachtproblemen’.
Van een ‘situatie van stagnatie’ is overigens (nog) geen sprake zolang de gemeenteraad niet een richting heeft gekozen waar het met Wijdemeren heen moet. Misschien zegt de raad wel: we hebben er nog eens goed over nagedacht en we zien in dat het niet anders kan: we moeten fuseren. Maar misschien zegt de raad iets heel anders, bijvoorbeeld: ja, er zijn fikse problemen, maar die kunnen we wel oplossen. Het is afwachten wat het wordt..
Hoort u het?
Intussen kan dat woord ‘disbalans’ vanuit Haarlem best worden opgevat als een serieus te nemen waarschuwing. Wat dat betekent? Nou, laten we maar even heel stil zijn . . . ssst . . . hoor u het ook, daar in de verte? Nee? Nou, nog een keer dan . . . sssst. Hoort u het nu? Ja? Dat is de fusiemonteur die in 2018 door Ollogren is opgesloten, maar nu rammelt aan zijn ketens . . . .