Voor de buitenwereld was het een wat mallotig gevecht dat VVD en CDA enerzijds en PvdA/GroenLinks en De Lokale Partij anderzijds vorige week leverden over gemeentelijke geldpotjes en een vrij klein geldbedrag. De conclusie was gelukkig wel realistisch: er moet serieus iets gebeuren om te zorgen dat Wijdemeren het hoofd boven water houdt.
Een van de onderwerpen waarover de gemeenteraad zich afgelopen donderdag boog, waren de jaarstukken 2020. Daarin staat hoe de gemeente het er vorig jaar financieel vanaf heeft gebracht. Er was een tekort van bijna 1,4 miljoen euro. Burgemeester en wethouders stelden voor diverse reserves aan te spreken om dat aan te zuiveren.
Gepruts
Het leek allemaal tamelijk overzichtelijk – wat iets anders is dan positief, want een tekort is natuurlijk nooit goed. Maar de VVD, gesteund door het CDA, zag dat toch anders. De twee coalitiefracties kwamen met een amendement (wijzigingsvoorstel). Daarin stond dat 226.000 euro niet in de reserve Omgevingswet moet worden geparkeerd, maar dat dat geld in de algemene reserve moet worden gestort. Gepruts achter de komma was het, maar er zat wel een gedachte achter.
De Omgevingswet komt eraan (al is de invoering wat uitgesteld) en dat kost gemeenten geld, bijvoorbeeld om een omgevingsplan te maken, zoals dat heet. Hoewel daarvoor nu nog niet meteen geld nodig is, vond het college het toch verstandig er maar vast wat voor te reserveren, want hoe dan ook moeten die uitgaven de komende jaren worden gedaan.
Urgenter
Nou, betoogde, Michiel van Balen (VVD), voor die Omgevingswet hebben we nog even tijd, dus laten we die 226.000 euro nu maar besteden aan een urgentere kwestie. Hij doelde erop dat Wijdemeren onvoldoende is opgewassen tegen onverwachte financiële tegenvallers.
Hoe goed of slecht een gemeente op klappen is voorbereid wordt uitgedrukt in een getalletje, de ratio weerstandsvermogen. Elke gemeente inventariseert jaarlijks welke risico’s er zijn en wat die kosten als ze echte rampspoed worden. Gemeenten tellen alles op en weten dan hoeveel weerstandscapaciteit in euro’s ze nodig hebben. Daarnaast tellen ze op hoeveel weerstandcapaciteit tegen onverwachte narigheid er werkelijk is. Daarbij speelt de algemene reserve een grote rol. Tot slot delen ze die twee bedragen op elkaar en daaruit rolt dan die ratio weerstandvermogen. Is die ratio 1,0 dan is er precies genoeg geld om onverwachte opdoffers op te vangen. Is het getal hoger dan is dat prettig, is het lager dan 1,0 dan heeft de gemeente een probleem.
Duikvlucht
Eind 2016 stond dat getal in Wijdemeren op 1,26 – netjes dus. En het werd nog mooier. Eind 2017 was het gestegen tot een fraaie 2,30, eind 2018 was het zelfs 2,37 en eind 2019 nog altijd 2,29. Die laatste drie getallen vallen in de categorie ‘uitstekend’. Vorig jaar zakte de ratio echter pijlsnel naar 1,11 (‘voldoende’). En volgens gegevens die wethouder Jos Kea (financiën) onlangs aan de raad stuurde, valt te voorzien dat het dit jaar verder afglijdt naar 0,78 of zelfs 0,72 (beide ‘onvoldoende’).
Die duikvlucht heeft alles te maken met de algemene reserve, het gemeentelijke spaarvarken. Dat wordt steeds leger. Vandaar dus dat VVD en CDA voorstelden die 226.000 euro liever niet in de reserve Omgevingswet te stoppen, maar in het vermagerde spaarvarken. Van Balen had uitgerekend dat de ratio weerstandsvermogen dan per eind 2020 iets beter uitkomt: niet op 1,11 maar op 1,28. Erg klein bier natuurlijk, want bij de algemene reserve hoort het om miljoenen euro’s te gaan en niet om een dikke twee ton meer of minder. Kan wel zijn, maar alle beetjes helpen, redeneerde Van Balen.
Window dressing
Daarmee stuitte hij om te beginnen op Olivier Goetheer (De Lokale Partij). Die vond het flauwekul die 226.000 nu eerst in de algemene reserve te stoppen om dat geld straks toch weer te moeten overhevelen naar de reserve Omgevingswet. ,,Window dressing’’ (de schone schijn ophouden), oordeelde Goetheer, ,,daar doet De Lokale Partij niet aan mee.’’ Steun kreeg hij van Ram Lachman (PvdA/GroenLinks). Die constateerde dat VVD en CDA alleen maar met geldpotjes wilden schuiven, terwijl dat voor het totale bedrag niets uitmaakt.
Zaterdag belde ik Van Balen nog even om iets te controleren. In de vergaderstukken had ik namelijk iets gezien dat niet spoort met mijn eigen aantekeningen. De liberaal bevestigde dat die aantekeningen kloppen. Gelukkig maar, dan ben ik dus (nog) niet malende. Maar ongevraagd merkte Van Balen ook op: ,,Ja het is natuurlijk wel een beetje window dressing, maar goed’’. Dat nam donderdag niet weg dat VVD en CDA een meerderheid van de raad achter hun potjes-schuif-amendement kregen. Alleen De Lokale Partij en PvdA/GroenLinks stemden tegen.
Au!
En zo kwam een voor de neutrale toeschouwer merkwaardig schijngevecht in de gemeenteraad ten einde. Toch noteerde ik ook dat er nog realiteitsbesef rondwaart. Tegenspelers Van Balen en Lachman waren het er wél over eens dat ‘een ingreep’ nodig is om de gemeentelijke financiën op koers te krijgen en dat ‘de raad zich moet matigen’.
Dat belooft wat voor na de zomervakantie. Want als VVD en PvdA/GroenLinks dat standpunt volhouden en daarvoor genoeg medestanders vinden, dan moeten pittige keuzes worden gemaakt. Dan moeten dingen worden wegbezuinigd. Dat gaat bijna altijd van ‘au!’. Eens zien of de fracties in de raad dat aandurven met de gemeenteraadsverkiezingen (maart 2022) in aantocht. Zo niet, dan is er een jaar verloren en wordt echt bijsturen pas mogelijk in begrotingsjaar 2023. Vermoedelijk doet dat de gemeentelijke financiën geen goed.