De personele samenstelling van het nieuwe college is bekend. Het is nu nog wachten op de inhoud van het bestuursakkoord. Het is nog de vraag of het een akkoord is tussen de fracties die het college gaan vormen of een raadsakkoord waar alle fracties hun handtekening onder zetten.
Voor beide varianten is wat te zeggen. Bij een bestuursakkoord zou je kunnen spreken van coalitie en oppositie, bij een raadsakkoord is daar bij de punten die in dat akkoord staan geen sprake van. Nu weten we ook dat akkoorden slechts in beperkte mate het beleid van het college bepalen. De werkelijkheid kan snel omslaan. De oorlog in Ukraine heeft gevolgen die we nauwelijks eerder bedacht hadden. Riepen vorig jaar de economen nog dat de rente nog lang laag zou blijven en de inflatie feitelijk te laag was, we zien nu de rente stijgen en de inflatie gierend uit de hand lopen. Zulk een externe oorzaak kan ook voor de gemeente grote gevolgen hebben. Vorig jaar werd er een kabinet gevormd, waarbij de onderlinge verschillen gedicht konden worden met miljarden, nu moeten Rutte en Kaag met de pet in de hand naar de oppositie om steun te vragen voor het vullen van een gat van 17 miljard!
Waarom akkoorden slechts van beperkt belang zijn.
1.
Zoals uit de bovenstaande redenering blijkt heeft een bestuursakkoord (en ook een raadsakkoord) slechts betekenis op het moment dat het afgesloten wordt. Binnen de kortste tijd kunnen de omstandigheden zodanig veranderen dat andere problemen, waar het akkoord niets over zegt de belangrijkste prioriteiten voor de gemeente gaan vormen. Het belangrijkste van het akkoord is dat partijen vertrouwen in elkaar uitspeken om zoals dat heet “samen op weg te gaan.”
2.
Partijen kunnen zorgvuldig verschillen verbergen over de aanpak van problemen door deze niet in het bestuursakkoord te noemen. Uit mijn Driebergense periode herinner ik dat jaren het grote probleem was wat te doen met een aangekocht seminariumterrein van 32 hectare. Partijen stonden lijnrecht tegenover en dus werd het in geen enkel akkoord opgenomen. Zo ben ik benieuwd over wat er in het akkoord zal staan over de toekomst van onze gemeente. PvdA/Groen Links willen een samenvoeging met Hilversum, De Lokale Partij spreekt ferm over de zelfstandigheid en de VVD neemt een tussenpositie in met de opvatting dat als het niet lukt de financiën op orde te krijgen en een zelfredzame gemeente te zijn dat dan niets andere rest dan samenvoeging.
3.
Akkoorden kweken lammeren. In mijn vorige column schreef ik over het thema “Lam of Leeuw”.
Hoewel de wethouders de uitvoerders van het akkoord zijn, zijn de fracties aan de afspraken gebonden. Dat is in strijd met het principe van het dualisme. Daarbij controleren en bekritiseren de fractieleden de uitvoering van het beleid zoals dat geschiedt door het college van B en W. Speciale aandacht dient in dit verband de situatie van De Lokale Partij. Twee van hen die jaren tot de smaakmakers van die partij behoorden, worden wethouder. Op zich begrijp ik dat wel, want na al die jaren wil je, als de kans zich voordoet, wethouder worden. Maar het heeft wel tot gevolg dat de grootste fractie van de raad naast de ervaren Olivier Goetheer uit zeven leden bestaat die geen enkele ervaring hebben. Opleidingsklasjes zoals de landelijke partijen heeft de DLP niet. Daarbij komt de vraag wie het aandurft het met de beide DLP wethouders, die duidelijk de grondleggers van het succes van deze partij zijn, oneens te zijn. Ik verwacht een fractie van “makke lammeren”. Voor de levendigheid in de lokale politiek was het beter geweest niet de beide leiders in het college op te nemen.
4.
Het akkoord kan tot een dogma leiden. “Waarom doen we dit? Omdat het in het akkoord staat.
Het is goed dat partijen van te voren afspreken hoe er met het akkoord zal worden omgegaan. Is het de Bijbel van de gemeente Wijdemeren en is het denken gestopt of gaan we verder en houden we de afspraken telkens als ze te berde worden gebracht opnieuw tegen het licht.
Zijn akkoorden in Wijdemeren noodzakelijk?
Akkoorden zowel het bestuursakkoord dan wel het raadsakkoord kunnen nuttig zijn. Maar dan vooral in vechtgemeenten, waar constant partijen met elkaar overhoop liggen en onderling wangtrouwen heerst. Het nadeel is dat het in die gevallen tot een harnas leidt, waar partijen in opgesloten zitten.
In Wijdemeren zijn de onderlinge verhoudingen goed en een ieder weet dat er weinig ruimte is voor nieuw beleid en dat alles gericht met zijn op het oplossen van de financiële problemen. Een paar afspraken daarover is voldoende. Daar heb je geen ingewikkeld akkoord voor nodig.
Wim Kozijn