Gekke gang van zaken: groot deel gemeenteraad bij moties buitenspel

Kennelijk is het al vaker gebeurd, maar sinds ik weer meekijk en -luister naar het politieke bedrijf in Wijdemeren zag ik het donderdag voor het eerst gebeuren: moties waarover de gemeenteraad zich niet uitspreekt en waarover de raad dus geen mening heeft. Burgemeester Crys Larson vindt het kennelijk heel normaal, maar ten minste één wethouder en één fractievoorzitter bleken daar anders tegenaan te kijken.

Donderdagavond aan het einde van de raadsvergadering kwamen drie moties vreemd aan de orde van de dag op tafel. In de eerste pleitte het CDA voor het plaatsen van één of meer spaarpalen. Voor elk motorvoertuig dat zich netjes aan de maximumsnelheid houdt doet de paal een bedragje in een spaarpot. Na een aantal weken wordt het door keurig rijgedrag vergaarde geld besteed aan een goed doel, bijvoorbeeld een plaatselijke vereniging. In de tweede motie vroeg het CDA te onderzoeken of aan kinderen uit minder gefortuneerde gezinnen gratis lidmaatschap van een betaalde speeltuin kan worden gegeven. In de derde motie vroegen D66 en PvdA/GroenLinks direct na de zomervakantie een raadsbijeenkomst over Ter Sype. Daar moeten de kaders voor eventuele bebouwing worden besproken, dat wil zeggen de verhouding tussen bedrijfsactiviteiten, wonen, maatschappelijke functies, verkeer enzovoort.

Wethouders: prima idee

Over de eerste motie zei wethouder Joost Boermans  dat hij met het onderwerp al bezig was, over de tweede meldde zijn collega Rosalie van Rijn dat ze de mogelijkheden zeker wil onderzoeken en  naar aanleiding van de derde motie deed wethouder Jan-Jaap de Kloet de toezegging zo’n bijeenkomst te zullen organiseren.

Bij elk van de onderwerpen suggereerde burgemeester Larson de indieners hun motie in te trekken, omdat ze immers een toezegging van de wethouder hadden binnengesleept. Dat gebeurde en dus werd er over geen van de drie moties gestemd. Iedereen leek dat wel best te vinden.

Bevreemding

Maar ik zat met bevreemding te kijken. Natuurlijk, het ging niet om politiek buskruit, maar om zeer ‘aaibare’ moties. Maar niet stemmen, is dat niet vreemd, zelfs als het gaat om een motie die misschien achteraf ieders instemming blijkt te hebben? Ik snapte het niet. Op deze manier wordt toch de rest van de raad de mogelijkheid ontnomen over moties iets te vinden?

In bleek niet de enige te zijn. Wethouder Van Rijn zei – naar aanleiding van de speeltuin-motie – dat ze ‘het vreemd blijft vinden’, niet stemmen over een motie waarin de wethouder zich goed kan vinden. Het lijkt erop, aldus Van Rijn, dat ‘de rest van de raad niets te zeggen heeft’.

Algemene stemmen?

Ook CDA-fractievoorzitter Jan Verbruggen kon het niet helemaal volgen. Toen burgemeester Larson na de toezegging van wethouder Boermans suggereerde dat het CDA de spaarpaal-motie zou intrekken, zei Verbruggen: ,,Dus dan is hij met algemene stemmen aangenomen?’’ Nee, repliceerde Larson, ‘er is een toezegging’. Omdat hij had gekregen wat hij wilde, liet de CDA-voorman het er verder maar bij zitten.

Bij de speeltuin-motie meldde hij zich opnieuw, toen Larson opperde dat het CDA ook die na de toezegging van de wethouder zou intrekken. Volgens hem moest een motie dan niet worden ingetrokken, maar door de wethouder overgenomen. Larson: ,,Nee, overnemen kan niet, een toezegging wel.’’

Sterretjes

Ik zag inmiddels sterretjes en snapte er steeds minder van. Een fractie komt met een idee, giet dat in een motie en hoopt een meerderheid van de gemeenteraad achter zich te krijgen. Maar als de betreffende wethouder zegt: goed idee, ga ik doen – dan moet de indiener de motie intrekken en staat de rest van de raad buitenspel? Dat kan toch niet waar zijn? En een wethouder die een motie helemaal ziet zitten, zou die het voorstel niet kunnen overnemen? Leek me ook al curieus.

Een blik op het Reglement van Orde Gemeenteraad Wijdemeren 2018 biedt uitkomst. Daarin komt de mogelijkheid dat een wethouder een motie overneemt inderdaad niet voor. Daarin heeft Larson dus gelijk.

Tweede Kamer

Daarmee loopt de Wijdemeerse raad overigens achter bij de Tweede Kamer. Daar is het sinds 2016 mogelijk dat een minister een motie overneemt, waarna stemming uitblijft. Voorwaarde daarvoor is wel dat de Kamervoorzitter zich ervan vergewist dat niemand in de Kamer daartegen bezwaar heeft. Is er wel bezwaar, dan wordt gestemd.

Nu zou je kunnen verdedigen dat een toezegging van een Wijdemeerse wethouder (‘Ik ga doen wat u in uw motie vraagt’) net zo goed is als het overnemen van die motie. Maar ik zag en hoorde donderdag bij die drie moties niet dat raadsvoorzitter Larson zich ervan vergewiste dat de hele raad het een goede gang van zaken vond. Na de toezeggingen werden de moties ingetrokken. Behalve de indieners stonden de andere raadsleden daarmee in feite buitenspel. Ook voor de geschiedenis is niet vastgelegd wie voor en wie tegen de drie moties waren. Er valt, zou dat eens nodig zijn, dus nergens op terug te grijpen.

Nu ging het donderdag, zoals al opgemerkt, om die ‘aaibare’ moties waartegen bij stemming wellicht niemand of bijna niemand bezwaar zou maken. Maar zou een raadslid dat misschien wél bedenkingen had, weten dat hij of zij de burgemeester de pas had kunnen afsnijden? Bijvoorbeeld door toch stemming te eisen. Of door aan te tekenen dat hij of zij moest worden geacht tegen te hebben gestemd of zich van stemming te hebben onthouden.

Democratisch?

Het was, al met al, een curieuze vertoning die vragen opriep over hoe democratisch het er donderdag (en kennelijk ook al eerder) eigenlijk aan toeging. Nu ben ik maar een eenvoudige toeschouwer, maar als ook een fractievoorzitter en een wethouder er niet echt chocola van kunnen maken is er toch iets aan de hand, lijkt me. Misschien een goed idee als na het zomerreces het presidium (burgemeester, griffier en fractievoorzitters) zich hierover eens buigt.