Nogal verbluffend was het woensdagavond om te zien hoe de Wijdemeerse gemeenteraadscommissie ruimte en economie zich, hoewel gewaarschuwd, toch bij de neus liet nemen. Het ging over de vraag of het beter is om plastic, metaal en drankkartons (PMD) door mensen thuis te laten scheiden of achteraf, bij de afvalverwerker. Dat het ook anders kan, toonde diezelfde avond de politiek in de gemeente Gooise Meren.
Even beknopt waarover het gaat. Sinds een aantal jaren stoppen we als inwoners van het Gooi en de Vechtstreek PMD in een aparte kliko of – als we in hoogbouw wonen – in een ondergrondse verzamelcontainer. Al een poos is er discussie of dat PMD-bronscheiden (door inwoners thuis) wel zo handig is en zo goed voor het milieu. Er gaan stemmen op die zeggen: kieper liever alles in de grijsbak, dan wordt PMD er bij de afvalverwerker uit gehaald (nascheiding). Wat daarbij opvalt, is dat alle deelnemers aan het debat het beste voorhebben met milieu en duurzaamheid.
Bij de raden van de gemeenten die behoren tot de Regio Gooi en Vechtstreek ligt nu een voorstel van de Grondstoffen en Afvalstoffen Dienst (GAD) om in elk geval tot 2026 door te gaan met bronscheiding. Vraag aan de gemeenteraden: bent u het daarmee eens?
Voorstel rammelt
Zaterdag 29 mei beschreef ik in een opinie-stuk in De Gooi- en Eemlander dat dat GAD-voorstel op een flink aantal punten rammelt. Ik liet zien dat de raden ten dele onjuist en ten dele onvolledig worden geïnformeerd en dat daarom het GAD-voorstel misleidend is. Ook stelde ik vast dat wethouders (eigenlijk: colleges) die dat klakkeloos overnemen zich bezondigen aan een politieke doodzonde, namelijk het onvolledig en onjuist informeren van hun raden. In Wijdemeren deed wethouder Joost Boermans namens het college precies dat: hij goot de twijfelachtige GAD-gegevens in een voorstel aan de raad. Over dat voorstel sprak woensdagavond de raadscommissie ruimte en economie.
Natuurlijk was niet te verwachten dat Boermans na één opiniestuk in de krant spontaan op zijn rug zou gaan liggen met vier pootjes in de lucht. Dat deed hij dan ook niet. Boermans deed wat je kunt verwachten van een wethouder die geen tegenspel krijgt. Gevraagd naar wat hij van de inhoud van mijn stuk in de krant vindt, zei hij: ,,Als ik vond dat hij gelijk had, had ik hier nu niet gezeten.’’ Verder hield hij ‘het verre van’ zich ‘dat de informatie in het GAD-voorstel niet klopt’.
Vol verwachting
In dat stuk van zaterdag stond ook dat ik me niet kan voorstellen dat gemeenteraden accepteren dat ze (door tussenkomst van wethouders/colleges) door de GAD op het verkeerde been worden gezet. Dat was uiteraard bedoeld als aanmoediging. Dus keek ik vol verwachting naar wat de leden van de Wijdemeerse raadscommissie te zeggen zouden hebben.
Het is dat mijn bureaustoel twee stevige armleuningen heeft, anders was ik er vast verbluft vanaf gekukeld. De vertegenwoordiger van de ene na de andere fractie bleek nog wel een onbeduidend vraagje te hebben, maar verder akkoord te gaan met het GAD-voorstel. Bronscheiding is het, bronscheiding zal het blijven, het is niet anders, want overstappen is veel te duur. Geen bedenkingen, geen kritische vragen aan de wethouder, he-le-maal niets.
Olivier Goetheer gunstige uitzondering
De enige gunstige uitzondering was Olivier Goetheer (De Lokale Partij). Hij bracht het krantenstuk ter sprake en wilde weten wat wethouder Boermans daarvan vindt. Goetheer wilde ook meer cijfers zien over de kosten en opbrengsten van PMD-bronscheiding en -nascheiding. Maar nadat Boermans had gezegd dat volgens hem de GAD-cijfers kloppen, deed zelfs Goetheer er verder het zwijgen toe.
Compleet ander beeld
Nadien keek ik naar een politieke vergadering over hetzelfde onderwerp in nabuurgemeente Gooise Meren. Daar was het beeld compleet anders. En dat was verwacht ook. Niet voor niets werd daar wethouder Barbara Boudewijnse ondersteund door twee (hoge) ambtenaren van de Regio.
Niet alleen ‘usual suspect’ Hugo Bellaart (VVD) – die zich in de PMD-kwestie nog meer heeft vastgebeten dan in 2017 het Wijdemeerse raadslid Martin Vuyk – had scherpe vragen voor de wethouder. Ook vertegenwoordigers van diverse andere fracties toonden zich aanhoudend kritisch.
Verrassing
Dat leverde bijvoorbeeld op dat de desinvestering van negen ton die de overstap naar nascheiding met zich meebrengt nogal een verrassing is. Eerder was op vragen namelijk geantwoord dat wat dat betreft bron- en nascheiding een te verwaarlozen verschil zou opleveren. Politiek Gooise Meren weet dat nu doordat werd doorgevraagd. Politiek Wijdemeren weet van niets, want blijkt wat betreft PMD-scheiding nauwelijks tot kritische zin in staat.
In Gooise Meren gaf wethouder Boudewijnse toe dat inderdaad de rijksoverheid bronscheiding van PMD enorm voortrekt ten opzichte van nascheiding en dat het zaak is te proberen dat via de Vereniging van Nederlandse Gemeenten bij te sturen. In Wijdemeren kwam het niet eens ter sprake omdat het de politiek ontbrak aan fut of alertheid om kritische vragen te stellen. Wat wethouder Boermans hierover vindt, weet dus geen mens.
Nog geheel los van wat er uiteindelijk regionaal uit komt, zag ik in Gooise Meren volksvertegenwoordigers die zich alert en kritisch opstelden, maar in Wijdemeren commissieleden die zichzelf de oogkleppen opzetten zodat de wethouder dat niet meer hoefde te doen – als hij dat al zou willen, maar dat weten we niet omdat druk vanuit de commissie uitbleef. Er was zoals opgemerkt één uitzondering: Goetheer. Maar zelfs hij blafte aanvankelijk flink, maar beet niet door. Naar het zich laat aanzien heeft Boermans volgende week in de gemeenteraad met dit onderwerp een makkie.
Als makke lammeren achter de wethouder aan
Nu is een onderwerp als PMD-scheiding voor raadsleden ook razend lastig. Het is ingewikkeld, het verschuift steeds door nieuwe ontwikkelingen en het kost hartstikke veel tijd om er goed in thuis te raken. Maar wat ik niet snap, is dat Wijdemeerse politici als makke lammeren achter de wethouder aan sukkelen, terwijl ze er via De Gooi- en Eemlander op zijn gewezen dat het GAD-voorstel rammelt en terwijl in Gooise Meren ten minste één collega-raadslid op dit terrein heel veel kennis heeft en erop wijst dat het GAD-voorstel ten minste van heel veel vraagtekens moet worden voorzien. De Wijdemeerse makke lammeren weigeren daarmee hun voordeel te doen. De inwoners/kiezers betalen het gelag.
Ik ben in het geheel niet verbaasd over de analyse van Ronald en de reactie van Nico. Als Provinciaal Statenlid volgde ik in 2003-2007 de Regio-vergaderingen als een soort bruggenbouwer tussen de op enorme afstand van elkaar staande overheden provincie en gemeenten. Tot groot ongenoegen van Gedeputeerde Staten. Toen al merkte ik dat deze extra en door niemand gecontroleerde bestuurslaag er alleen was als doekje voor het bloeden van de onmacht en onkunde bij gemeenteraden. Als je iets niet snapt, is het fijn om met het vingertje naar de Regio te wijzen en omgekeerd. Geen haan (belastingbetalende burger) die er naar kraait. Nieuwe Democratie Wijdemeren wil democratische controle invoeren in de gemeenteraad na 2022 om verlost te worden van dit democratische gat qua representatieve politiek. Naast vele andere vergelijkbare gevallen als Plassenschap, RNM, RES en nu zelfs in Wijdemeren de almachtige MRA.
Het is eigenlijk nog triester dan in bovenstaand stuk van Ronald Frisart beschreven. Vervang het onderwerp PMD door elk willekeurig onderwerp en je kunt copy-paste hetzelfde stuk schrijven. De combinatie van veelheid en complexiteit van onderwerpen maakt het raadswerk niet gemakkelijk, ik zal de laatste zijn om dat te ontkennen. Maar meer kritisch vermogen, alertheid en dossierkennis zijn hard nodig in de Wijdemeerse raad. Anders komt ook hier het dualisme nooit van de grond en blijft de kwaliteit van bestuur achter bij het niveau dat de inwoners mogen verwachten.