Pittig ‘klusje’: in een week driekwart miljoen euro opduikelen in plaats van extra toeristen- en forensenbelasting

Wat te voorzien was, is donderdagavond gebeurd: de Wijdemeerse politiek heeft de voorgestelde enorme verhoging van de toeristen- en forensenbelasting afgeschoten. Gevolg: een gat van zo’n driekwart miljoen euro in de begroting voor volgend jaar. Binnen een week moet geld worden gevonden om dat gat te stoppen.

Twee handen vol insprekers lieten tegenover de begrotingscommissie geen spaan heel van de door burgemeester en wethouders voorgestelde verhoging van de toeristenbelasting (plus 140 procent) en forensenbelasting (plus 100 procent). Ze noemden die ‘exorbitant’, ‘buitenproportioneel’ en ‘ongehoord’.

Geen enkel overleg

Bovendien hekelden de (recreatie)ondernemers dat de voorgestelde verhoging ze compleet heeft overvallen, aangezien er tevoren geen enkel overleg over is geweest. Ook is het ze in het verkeerde keelgat geschoten dat het college de toeristische sector extra aanslaat louter om gaten in de begroting te dekken, terwijl diverse ondernemers aangaven dat van de opbrengst van die belastingen juist iets moet worden gedaan aan verbetering van de recreatieve infrastructuur. Over de uitvoering van de plannen uit het Gebiedsakkoord Oostelijke Vechtplassen waren ze in dat verband zacht gezegd nogal sceptisch. ,,Er is tot nu toe een kanosteiger en een wandelbruggetje gerealiseerd’’, aldus een van de insprekers. Verder (nog) niks.

Ondernemers gaven ook aan dat de gemeente er niet zomaar op kan rekenen dat zij de toeristen- en forensenbelasting voor de gemeente blijven innen van hun klanten. En zeker zo opvallend: er werd gehakt gemaakt van de cijfers uit andere gemeenten die het college de raad voorschotelt om de voorgestelde tariefsverhogingen te rechtvaardigen. Voorzien van concrete getalsmatige voorbeelden werd getoond dat die cijfers niet kloppen.

Wethouder Jos Kea (financiën) gaf zonder omhaal toe dat de communicatie met de toeristische en recreatieve sector slecht is geweest. Hij noemde dat ‘pijnlijk’ en verklaarde rechttoe rechtaan: ,,Dat spijt mij’’. Wethouder Jan-Jaap de Kloet (recreatie en toerisme) onderschreef dat. En over de cijfers die niet zouden kloppen zei Kea dat ‘we die nog eens tegen het licht zullen houden’. Eens zien wat dat oplevert.

Ongelijk

Op één punt hadden insprekers overigens ongelijk: de opbrengst van de toeristen- en forensenbelasting hoeft helemaal niet ten bate van de recreatieve sector de worden uitgegeven. Dat geld mag de gemeente best in de ‘algemene middelen’ stoppen – zoals ook gebeurt – en aan heel andere dingen besteden. Toeristen- en forensenbelasting zijn namelijk zogenoemde ‘ongebonden heffingen’, net als bijvoorbeeld de onroerendezaakbelasting (OZB). College en gemeenteraad kunnen de opbrengst van ongebonden heffingen besteden waaraan ze maar willen. Anders ligt dat bij de ‘gebonden heffingen’ (afvalstoffenheffing, rioolheffing, leges en lijkbezorgingsrechten). Wie rioolheffing betaalt, weet dat dat geld aan het riool wordt besteed, wie leges betaalt voor een paspoort krijgt daarvoor een paspoort.

Hoofdzaak is echter dat de insprekers van de verhoging van de toeristen- en forensenbelasting niets heel lieten. En nog belangrijker: ook de politieke fracties bleken ervan te gruwen. De ene woordvoerder na de andere sprak zich uit tegen het voorstel van het college. Alleen René Voigt (DorpsBelangen) wilde ‘nog geen voorlopig standpunt’ prijsgeven. Volgens hem is daarvoor de gemeenteraad en had hij daarmee de regels aan zijn zijde. Op een vraag van Rading Nul verklaarde Voigt later echter dat het ook zijn fractie niet zint wat het college met de toeristen- en forensenbelasting van plan is en dat DorpsBelangen samen met de andere fracties gaat zoeken naar een alternatieve dekking, zoals dat heet.

Want dat is wat er gaat gebeuren de komende week (donderdag 11 november moet de gemeenteraad de begroting 2022 vaststellen): in vliegende vaart gaat de raad op zoek naar geld ter compensatie van de uitgegumde extra opbrengsten van de toeristen- en forensenbelasting. Dat is een nogal straf klusje. Niet voor niets deed de politiek via wethouder Kea een beroep op hulp van ambtenaren.

Respectabel

Hoeveel alternatief geld moet de raad eigenlijk bij elkaar harken? Volgens de ontwerp-begroting 2022 brengt de toeristenbelasting volgend jaar 395.000 euro extra op en de forensenbelasting 420.000 euro. Samen dus 815.000 euro. Anderzijds schrijft het college dat voor de voorgestelde tariefsverhogingen extra controle nodig is. Dat kost volgens burgemeester en wethouders 75.000 euro. Gaan de toeristen- en forensenbelasting niet zo gigantisch omhoog, dan ligt het voor de hand dat die 75.000 euro voor extra controle ook niet nodig zijn. Daarmee zakt het bedrag van 815.000 euro naar 740.000 euro – nog altijd een respectabele driekwart miljoen.

Waar is dat geld te vinden? Om te beginnen zou de raad kunnen zeggen: in plaats van die verhogingen van toeristen- en forensenbelasting met 100 en 140 procent doen we er 1,5 procent bij. Dat is het percentage ter compensatie van de inflatie waarmee het college ook op andere plekken in de begroting rekent. Dat levert wel geld op, maar ten opzichte van de gezochte 740.000 euro is het maar een heel klein beginnetje.

OZB verder omhoog

Een andere inkomstenbron die kan worden aangeboord is de OZB. Het college wil die in 2022 slechts verhogen met 1,5 procent (inflatiecorrectie), maar de raad zou voor een hoger percentage kunnen kiezen. In een eerdere bijdrage op Rading Nul heb ik er echter al op gewezen dat de mogelijkheden voor OZB-verhoging in Wijdemeren beperkt zijn. Huiseigenaren betalen hier nu al gemiddeld 40 procent meer lokale belasting (voornamelijk OZB)  dan huiseigenaren elders in Nederland. Maar goed, enige ruimte is hier nog wel.

Andere alternatieve inkomstenbronnen zijn vermoedelijk allemaal relatief klein bier. Dus wil de gemeenteraad echt stappen zetten om die 740.000 euro te halen, dan zal er moeten worden bezuinigd en met flinke bedragen tegelijk. Dat wordt een ‘interessante’ exercitie, want bezuinigen gaat bijna altijd van au! Reuze benieuwd dus wat volgende week donderdag in de begrotingsraad op tafel komt.

Twee dingen nog om de zaak af te ronden. Jan Verbruggen (CDA) wilde wel eens weten hoe de gedachtenwisseling in het college was verlopen, hoe de belangen van de recreatiesector waren afgewogen tegen andere zaken, wat de alternatieven zijn geweest die op tafel hebben gelegen. Wethouder De Kloet (recreatie en toerisme) antwoordde dat beraadslagingen van burgemeester en wethouders in het college blijven. Ook vertelde hij dat unaniem was besloten de toeristen- en forensenbelasting fors te verhogen. Verbruggen concludeerde: ,,Dus u heb niet gezegd: kunnen we hier nog iets aan doen?”.

En geheel tot slot even aandacht voor enkele opmerkingen die Michiel van Balen (VVD) donderdagavond maakte. Naar de concept-begroting 2022 kijkend, stelde hij vast dat burgemeester en wethouders de boel sluitend hebben gekregen door eigenlijk maar twee dingen. Ten eerste de financiële meevaller die voortvloeit uit de zogeheten septembercirculaire. Daarin staat dat Wijdemeren volgend jaar vanuit Den Haag meer geld krijgt dan waarop was gerekend. Pure mazzel dus. En ten tweede de verhoging van de toeristen- en forensenbelasting – een draconische ingreep. Volgens Van Balen is het geen begaanbare weg om ‘elk jaar van die noodgrepen’ te doen. ,,Als we zelfstandig willen blijven zullen we wel iets aan dit plaatje moeten doen’’, stelde Van Balen. Ofwel: als Wijdemeren zijn financiële zaakjes niet grondig op orde brengt en écht gezond maakt, zal de gemeentelijke zelfstandigheid geen lang leven meer beschoren zijn. Constateringen om eens goed over na te denken. Hore wie het horen wil.